کارگاه دوم: پرسشگری
چگونه فرزندی متفکر با مهارت های ارتباطی بالا پروش دهیم ؟
پرورش دادن یک فرزند متفکر با مهارت‌های ارتباطی بالا نیازمند توجه و همکاری پایدار شما به عنوان والد است.
استاد محمد مهدی زمان وزیری روانشناس کودک و کوچ تربیتی بر این باور است که برای پرورش چنین فرزندی رعایت نکات زیر بسیار کمک کننده خواهد بود:
الگو بودن:
بهترین راه برای یادگیری مهارت‌های ارتباطی برای فرزندان، نمایش رفتارهای صحیح و مثبت توسط والدین است. برای مثال، شیوه ارتباطی صمیمی و موثری که با همسر یا دیگر اعضای خانواده اعمال می‌کنید، می‌تواند بر روی رفتار فرزند شما تأثیرگذار باشد.
گفت و گوی فعال:
فراهم کردن فضای گفت‌وگو و شنیدن صحبت‌ها و ایده‌های فرزندان می‌تواند به ارتقای مهارت‌های ارتباطی آنها کمک کند. به فرزندان خود فرصت بدهید تا بدانند نظراتشان مورد توجه قرار می‌گیرد و شما علاقه‌مند به شنیدن آراءشان هستید.
تشویق به تفکر و پرسشگری :
تشویق فرزندان به تفکر، پرسیدن سوالات و مطرح کردن دیدگاه‌هایشان، باعث تقویت مهارت‌های ارتباطی و تفکر منطقی آنها می‌شود. به ایده‌ها و سوالاتشان با احترام پاسخ دهید و آنها را تشویق کنید تا به عنوان یک مسئله‌حل‌گر و دانش‌آموز فعال در مسائل روزمره مشارکت کنند.
توسعه مهارت های ارتباطی:
برای تقویت مهارت‌های ارتباطی فرزندان خود، می‌توانید از روش‌های مختلف استفاده کنید. به عنوان مثال، ایجاد فرصت‌هایی برای بازی‌های گروهی و تیمی، مشارکت در کلاس‌های هنری و موسیقی، شرکت در کلاس‌های کامپیوتر و رایانه، و خواندن کتاب‌ها و داستان‌ها می‌تواند به تقویت مهارت‌های ارتباطی و تفکری کودکان کمک کند.
مدیریت احساسات:
آموزش کودکان درباره تشخیص و مدیریت احساساتشان می‌تواند به ارتقای مهارت‌های ارتباطی آنها کمک کند. از کودکان بپرسید که چگونه حس می‌کنند و سعی کنید به آنها کمک کنید تا احساسات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و از طریق کلام و بیان غیرکلامی ارتباط برقرار کنند.
ارزیابی مستمر و تشویق:
برای پیشرفت مداوم، مهارت‌ها و تلاش‌های فرزندان را ارزیابی کنید و تشویقشان کنید. ابراز تحسین و تقدیر برای تلاش‌هایشان در بهبود مهارت‌های ارتباطی می‌تواند انگیزه و خودارزیابی مثبتی برای ادامه راه ارتقای مهارت‌ها فراهم کند.
در نهایت، به یاد داشته باشید که تربیت یک فرزند متفکر و با مهارت‌های ارتباطی بالا زمان و تلاش زیادی می‌طلبد. با توجه به صبوری، انعطاف‌پذیری و عشق و احترام به فرزندانتان، می‌توانید به اهداف پرورش یک فرزند متفکر و با مهارت‌های ارتباطی بالا نزدیک‌تر شوید.
چگونه به سوالات فرزندمان به صورت اصولی و تکنیکال پاسخ دهیم ؟
استاد محمد مهدی زمان وزیری معتقد است، پاسخ دادن به سوالات فرزندان به صورت اصولی و تکنیکال می‌تواند به رشد شخصیتی و تفکر منطقی آنها کمک کند. در زیر چند راهنمایی برای پاسخگویی به سوالات فرزندان به صورت اصولی آورده شده است:
فهمیدن سوال:
قبل از پاسخ دادن، سعی کنید به درستی سوال را فهمیده و برداشت کنید که مطمئن باشید آیا درک شما از سوال دقیقا همان منظور فرزندتان هست یا خیر! این درک کمک می‌کند تا پاسخی منطقی و مناسب به سوال ارائه دهید.
نشان دادن علاقه:
از فرزندتان بپرسید که چرا این سوال برایشان مهم است و چرا به آن علاقه‌مندند. این کمک می‌کند تا از عمق تفکرشان بیشتر بفهمید و باعث تقویت تفکر منطقی و تحلیلی آنها شود.
ارائه ی پاسخ کامل:
سعی کنید به صورت کامل و جامع به سوال پاسخ دهید. استفاده از توضیحات و اطلاعات اضافی برای توجیه پاسخ‌ها، می‌تواند به فرزند شما در فهم بهتر موضوع کمک کند.
استفاده از زبان ساده:
بهتر است پاسخ‌ها را با استفاده از زبان ساده و قابل فهم برای فرزندان ارائه دهید. برای انتقال اطلاعات به فرزندان، استفاده از مثال‌ها و تصاویر توضیحی می‌تواند مفید باشد. همچنین تقویت پرسشگری در کودکان در گروی اهمیت صحیح به پرسش های آنان است.
تشویق به تفکر و دیدگاه:
در پاسخ دادن به سوالات، به فرزندان خود اجازه دهید تا به تفکر و دیدگاه خود ادامه دهند. پاسخ‌هایشان را تحت‌الشعاع قرار داده و از ایده‌ها و طرح‌های خلاقانه آنها حمایت کنید.
استفاده از منابع مرجع:
در صورتی که نتوانید به یک سوال خاص پاسخ دهید، تشویق کنید که به همراه فرزندانتان به دنبال پاسخ در منابع معتبر و مرجع بگردید. این روش، به فرزندان شما یاد می‌دهد که در پیدا کردن پاسخ‌هایشان مستقل بوده و استقامت داشته باشند.
به عنوان والد، ممکن است همیشه برای همه سوالات فرزندانتان پاسخی نداشته باشید. اما مهم این است که به آنها نشان دهید ارزشگذاری می‌کنید و تلاش می کنید بهترین پاسخ‌ها را ارائه دهید. یا اینکه آنها را به منابع مورد اعتماد هدایت کنید.
وقتی فرزندمان با پرسیدن سوالات زیاد ما را کلافه می کند چکار باید انجام دهیم ؟
وقتی فرزندان با پرسیدن سوالات زیادی شما را کلافه می‌کنند، می‌توانید راه‌های زیر را امتحان کنید:
نشان دادن توجه:
نشان دادن توجه و علاقه به سوالات فرزندان مهم است، حتی اگر تعداد سوالات آنها زیاد است. سعی کنید به اندازه امکان به سوالاتشان با توجه و حمایت پاسخ دهید. آنها ممکن است احساسات خود را از طریق سوالات بیان کنند و پاسخگویی به سوالات می‌تواند رابطه شما را با فرزندانتان بهبود بخشد.
تنظیم مرزها:
مهم است مرزهایی را برای پرسیدن سوالات تعیین کنید. به فرزندتان بفهمانید که هر چند سوال کردن بسیار خوب است، اما در بعضی مواقع شما نیاز به استراحت و زمان خود دارید. زمان‌هایی را برای پرسیدن سوالات در نظر بگیرید. به عنوان مثال، می‌توانید بگویید “وقت شام وقت خوبی برای پرسیدن سوالات نیست. بعد از شام می‌توانیم راجع به سوالاتت صحبت کنیم.”
تشویق به استفاده از منابع دیگر:
به فرزندتان بیاموزید که از منابع دیگری مثل کتاب‌ها، ویدئوها یا وبسایت‌های آموزشی برای پیدا کردن پاسخ به سوالاتشان استفاده کنند. این روش، به آنها اجازه می‌دهد که مستقل و جستجوگر باشند و همچنین باعث می‌شود سوالاتشان بیشتر در دامنه این منابع مورد بررسی قرار گیرد.
ایجاد فضای محدودتر برای سوالات:
تعیین موضوعی خاص برای سوالات می‌تواند کمک کند. مثلاً می‌توانید به فرزندتان بگویید: “امروز می‌توانیم درباره حیوانات یا علوم بازی کنیم. سوالاتت را در این موضوعات بپرس.” این کمک می‌کند که بتوانید روی یک موضوع خاص تمرکز کنید و از تنوع سوالات کاسته شود.
آموزش مهارت تحقیق و کشف:
به فرزندتان بیاموزید که درباره سوالاتشان تحقیق کنند و برای سوالاتشان پاسخ پیدا کنند. این مهارت به آنها کمک می‌کند تا خودشان به دنبال پاسخ بگردند و در عین حال شما را از بار سوالات زیاد آنها رها سازد.
در نهایت، مهم است که به فرزندتان نشان دهید که شما ارزشگذاری می‌کنید و به سوالاتشان علاقه‌مند هستید، اما در عین حال نیازهای خودتان را هم در نظر می‌گیرید. این موضوع می‌تواند رابطه احساسی قوی‌تری را بین شما و فرزندانتان برقرار کند.
وقتی فرزندمان سوالی را می پرسد که متناسب با سن او نیست باید چه برخوردی با او داشته باشیم؟
وقتی فرزند شما سوالی مطرح می‌کند که به نظر می‌رسد نامتناسب با سن او باشد، می‌توانید به روش‌های زیر برای برخورد مناسب با این موضوع اقدام کنید:
مشخص کردن مرزها: تعیین مرزها و محدودیت‌ها مهم است. به فرزندتان بگویید که هرچند سوال پرسیدن خوب است، اما برخی سوالات ممکن است متناسب با سن و تجربه او نباشد. مشخص کنید که چه موضوعاتی برای پاسخ دادن مناسب‌تر هستند و همچنین آنها را به منابع دیگر برای پیدا کردن پاسخ هدایت کنید.
درک و توضیح: برای توجیه فرزندتان، سعی کنید با دلیل‌های قابل فهمی توضیح دهید که چرا به برخی سوالات پاسخ نمی‌دهید. می‌توانید بگویید “بهتر است وقتی که بزرگتر شدی، در موردش صحبت کنیم” یا “ممکن است درک کردنش برای تو دشوار باشد. کمی بزرگتر شو تا بهتر بفهمی.”
تشویق به سوالات مناسب: آنها را تشویق کنید تا روی سوالاتی که متناسب با سن و سطح تواناییشان هستند، تمرکز کنند. بهتر است موضوعات جدید و جذاب را پیشنهاد دهید تا تمایلشان به پرسیدن سوالات مناسب تر بیشتر شود.
راهنمایی به منابع آموزشی: به فرزندتان بگویید که برای پاسخ به سوالاتشان می‌توانند به منابع آموزشی متناسب با سن خود، مانند کتاب‌ها، ویدئوها، یا سایت‌های آموزشی مراجعه کنند. این طرح، به آنها کمک می‌کند که خودشان به پاسخ‌های صحیح دست یابند و در عین حال از علاقه آنها به یادگیری حمایت می‌کند.
بحث درباره موضوعات مناسب: به جای پاسخ دادن به سوالات غیرمناسب، می‌توانید به موضوعاتی برسید که برای فرزند شما مناسب هستند. این می‌تواند فرصتی برای گفتگو و آموزش در مورد موضوعات مناسب باشد و به او اطلاعات جدید و بهتری ارائه کند.
با این رویکردها، می‌توانید با احترام و درک مناسب نسبت به سوالات نامناسب، فرزندتان را هدایت کنید و به آنها کمک کنید سوالات بهتری را مطرح کنند.
چگونه فرزندی موفق و توانمند پرورش دهیم ؟
پرورش دادن فرزندی موفق و توانمند می‌تواند یک فرآیند طولانی و چالش‌برانگیز باشد. در زیر چند راهنمایی برای پرورش فرزندی موفق و توانمند را ارائه می‌دهم:
ایجاد محیط حمایت کننده: فراهم کردن یک محیط پشتیبان و معنا‌دار برای فرزند شما بسیار مهم است. این شامل عشق، احترام، توجه و حمایت در تلاش‌ها و همچنین ایجاد یک فضای آموزشی و الهام‌بخش می‌شود.
تشویق به خودباوری و اعتماد به نفس: تشویق فرزندتان به ایجاد اعتماد به نفس و اعتماد به توانایی‌های خود بسیار اهمیت دارد. برای این کار، به آنها فرصت‌های خودباوری مانند انجام وظایف مستقل، دستیابی به اهداف کوچک و موفقیت‌های روزمره را بدهید.
ترغیب به کنجکاوی و خلاقیت: ترغیب فرزندتان به بروز کنجکاوی و خلاقیت می‌تواند آنها را در راه رسیدن به نتایج موفق قرار دهد. ایجاد فضایی برای آزادی در بررسی و آزمایش موضوعات جدید و نوآوری را تشویق کنید.
اهمیت دادن به تعلیم و تربیت: برای پرورش فرزند موفق و توانمند، تعلیم و تربیت منظم و متعادل را تاکید کنید. تشویق کنید تا به علم و دانش علاقه‌مند شوند و به سوالات واکنش نشان دهند. همچنین، از آنها بخواهید برنامه‌ریزی کنند و مسئولیت‌های خود را به طور مستقل برعهده بگیرند.
توسعه مهارت‌های ارتباطی: مهارت‌های ارتباطی قوی می‌توانند در موفقیت فردی و اجتماعی فرزندتان تأثیرگذار باشند. آموزش مهارت‌های ارتباطی، از جمله گوش دادن فعال، بیان صحیح احساسات و همدلی، می‌تواند به آنها در ارتباط با دیگران کمک کند.
تربیت استقامت و مقابله با شکست: آموزش به فرزندانتان برای مقابله با شکست‌ها و مواجهه با مشکلات بسیار حائز اهمیت است. به آنها یادآوری کنید که شکست‌ها قسمتی از مسیر به سوی موفقیت هستند و اهمیت ادامه دادن و استقامت در روبرو شدن با موانع را به آنها تأکید کنید.
نمونه‌گیری مثبت: شما به عنوان والد، می‌توانید با نمونه‌گیری مثبت از رفتارها و ارزش‌ها، راهنمایی کننده و الهام‌بخش فرزندتان باشید. نشان دهید که چگونه با تلاش، هدف‌گذاری و تفکر مثبت به دستاوردها می‌رسید.
همچنین، مهم است به فرزندتان فضای کافی برای رشد و خطا کردن بدهید و آنها را به رفع مشکلات و انجام تمرین‌ها و تمرکز بر بهبود توانمندی‌هایشان تشویق کنید. به یاد داشته باشید که هر فرزند منحصر به فرد است و بهتر است روی نقاط قوت و علاقه‌هایشان تمرکز کنید تا بتوانند پتانسیل خود را به حداکثر برسانند.
چرا فرزندان سوالات تکراری می پرسند و والدین در برابر پرسش های تکراری چه رفتاری را باید از خود نشان دهند؟
فرزندان معمولاً سوالات تکراری می‌پرسند زیرا از طریق آنها سعی در یادگیری، درک بهتر مفهوم یا تأکید بر یک موضوع خاص دارند. گاهی اوقات ممکن است این سوالات تکراری شما را درگیر کند، اما بهتر است به صورت آرام و صبور به آنها واکنش نشان دهید. در زیر چند رفتار موثر برای والدین در مواجهه با سوالات تکراری فرزندان آورده شده است:
صبوری: بهتر است صبور باشید و با آرامش به سوالاتشان پاسخ دهید. درک کنید که برای فرزندان، بیان و تکرار مفاهیم مهم است و از این راه می‌توانند به درک بهتری از موضوعات برسند.
ارائه پاسخ‌های مختصر و واضح: به جای تکرار پاسخ‌های طولانی و جزئیات بیشتر، سعی کنید پاسخ‌های مختصر و واضحی ارائه کنید. فرزندتان ممکن است از تکرار پاسخ‌های شما راضی شوند و این می‌تواند به تثبیت مفهوم کمک کند.
بررسی مجدد موضوع: در صورتی که متوجه شوید فرزندتان به دلیلی خاص سوال را تکرار می‌کند، می‌توانید بررسی کنید که آیا او به درستی پاسخ‌های خود را درک کرده است یا احتمالاً نیاز به توضیح بیشتر دارد.
پرسیدن سوالات پیشرفته: به جای پاسخ‌های تکراری، شما همچنین می‌توانید فرزندتان را به فکر کردن و پرسیدن سوالات پیشرفته تر تشویق کنید. این کار می‌تواند تسهیل کننده فرآیند یادگیری و تفکر نقادانه باشد.
استفاده از منابع مرجع: در صورتی که فرزندتان به طور مداوم سوالات تکراری می‌پرسد، می‌توانید از منابع مرجع مانند کتاب‌ها، وب‌سایت‌ها یا منابع دیگر استفاده کنید تا به آنها اجازه دهید به طور مستقل به دنبال پاسخ بگردند.
در نهایت، مهمترین اصل در برخورد با سوالات تکراری فرزندان، نشان دادن توجه، علاقه و پذیرش نیازهای آنها است. به آنها اجازه دهید سوالات خود را بپرسند و به آنها اهمیت بدهید، زیرا این امر به تقویت رابطه و ایجاد محیط یادگیری مثبت کمک می‌کند.
محمد مهدی زمان وزیری ، روانشناس کودک و کوچ تربیتی با ارائه ی راه حل های کاربردی وکمک به شما در حل مسئله و درک بهتر از مسائلی که با آنها مواجه هستید کمک می کند تا رویارویی با چالش های تربیتی همانند یک بازی پر از هیجان باشد و در نهایت به نتیجه ی دلخواه برسید.
