محمد مهدی زمان وزیری
روانشناس و کوچ تربیتی
پشتیبانی : 09105297885
واکنش های کودکان در مواجهه با شکست:
واکنشهای کودکان در برابر شکست به سن و تجربههایشان بستگی دارد و ممکن است در هر سنی متفاوت باشد. در زیر، واکنشهای کودکان در برابر شکست با تفکیک سنی آورده شده است:
۱. کودکان پیشدبستانی (3 تا 6 سال):
– عدم درک کامل از مفهوم شکست: در این سن، کودکان به طور کلی ممکن است مفهوم کامل شکست را نفهمند و درک محدودی از عواقب آن داشته باشند.
– احساس ناامنی: شکست ممکن است باعث احساس ناامنی در کودکان شود و میتواند به طور موقت تأثیر منفی بر روحیه آنها داشته باشد.
– اندازهگیری احساسات: کودکان در این سن ممکن است احساسات خود را از طریق بیان کلام، عملکرد بدنی (مثل گریه و خشم) و یا رفتارهای تغییر یافته نشان دهند.
۲. کودکان دبستانی (6 تا 12 سال):
– برخورد با شکست: کودکان در این سن شروع به درک بهتری از مفهوم شکست میکنند و ممکن است راحت تر با آن مقابله کنند.
– احساس عدم توانایی: شکست ممکن است باعث احساس عدم توانایی و کاهش اعتماد به نفس شود.
– تغییر در رفتارها: کودکان ممکن است رفتارهای مختلفی نشان دهند، از جمله ترک کار یا تجربه فعالیتهای جدید تا تلاش بیشتر برای رسیدن به هدف.
۳. نوجوانان (13 تا 18 سال):
– شکلگیری هویت: در این دوره، نوجوانان در حال شکلگیری هویت خود هستند و شکستها میتوانند تأثیرات بزرگی بر روی تصویر آنها از خود و خودارزشی داشته باشند.
– تأثیر در روابط اجتماعی: شکست ممکن است باعث تغییر در رفتار و ارتباطات اجتماعی نوجوانان شود. آنها ممکن است از برخوردهای اجتماعیتر خودداری کنند.
– انعطافپذیری: نوجوانان میتوانند درک بهتری از اهمیت انعطافپذیری پیدا کنند و ممکن است بتوانند بهتر با شکستها سازگاری پیدا کنند.
به عنوان یک راهنمایی کلی، مهم است تا والدین و مربیان به کودکان کمک کنند تا مهارتهای مدیریت شکست، تقویت اعتماد به نفس و تواناییهای انعطافپذیری را به درستی یاد بگیرند.
چگونه باید به کودکان کمک کنیم که در برابر شکست درس بگیرند؟
به کودکان کمک کنیم تا در مواجهه با شکست درس بگیرند. این یک فرآیند تربیتی و پرورشی مهم است که میتواند به تواناییهای ایشان در مواجهه با چالشها و شکستها کمک کند.
در زیر تعدادی از راهنمایی ها و استراتژیهای مواجهه با شکست آمدهاند که میتوانید به منظور کمک به کودکان در یادگیری از شکستها از آنها استفاده کنید:
- **اصول انعطافپذیری را آموزش دهید**: به کودکان یاد بدهید که زندگی پر از چالشها و تغییرات است و آنها باید با تغییرات سازگاری پیدا کنند. تشویق کنید تا در موقعیتهای جدید تلاش کنند و تجربههای جدیدی را انجام دهند.
- **تشویق به تلاش و پشتکار**: از کودکان بخواهید که تلاش کنند و در تعقیب اهدافشان پشتکار داشته باشند. تجربه نشان میدهد که تلاشهای پیوسته و پشتکار در طولانیمدت موجب موفقیت میشوند.
- **از تجربه شکستهای شخصی خودتان بگویید**: برای کودکان داستانهایی از تجربه شکستها و یادگیریهای خودتان تعریف کنید. این تعاریف کمک میکند تا آنها احساس ارتباط بیشتری با شما کنند و از شکستها به عنوان یک فرصت برای یادگیری استفاده کنند.
- **محیطی پذیرا برای اشتباهات ایجاد کنید**: از کودکان بخواهید تا اشتباهات خود را با اطمینان به شما بگویند و ترس از تنبیه یا نقد را از آنها بگیرید. این فضا کمک میکند تا از اشتباهات خود یاد بگیرند و دستاوردهای مثبتتری داشته باشند.
- **تشویق به تفکر مثبت و بهبود**: به کودکان یاد بدهید که شکستها فرصتهایی برای بهبود و رشد هستند. تشویق کنید که به جای افتادن در احساس شکست، تلاش کنند تا از آن یاد بگیرند و بهبود پیدا کنند.
- **اهمیت تحلیل و بررسی**: به کودکان یاد دهید که بعد از مواجهه با شکست، میتوانند علتها و عوامل موثر بر این شکست را بررسی کنند و از آن تجربه بیاموزند. این آموزش کمک میکند تا در آینده از شکستهای مشابه جلوگیری کنند.
- **پایداری در حمایت**: این اطمینان را به کودکان بدهید که مهم نیست چند بار شکست را تجربه کرده اند، شما همچنان از آنها حمایت و مراقبت میکنید.
با توجه به شخصیت و نیازهای کودکان، این راهنمایی ها میتوانند تا حد زیادی تغییر یافته و تنظیم شوند. مهمترین نکته این است که به کودکان اطمینان دهید که شکستها بخش طبیعی از زندگی هستند و مهم نیست چند بار بیفتند، مهم این است که از هر شکستی چه تجربه هایی یاد بگیرند.
چگونه باید به کودکان کمک کنیم که از شکست نترسند و پشتکار داشته باشند؟
- **تشویق به تلاش و پشتکار**: از کودکان بخواهید تا در تعقیب اهدافشان پشتکار داشته باشند و تلاش کنند. تجربه نشان میدهد که پشتکار در طولانیمدت موجب موفقیت میشود.
- **تشویق به تفکر مثبت و تغییر نگرش**: به کودکان آموزش دهید که تفکر مثبت به آنها کمک میکند که از شکستها یاد بگیرند و رشد کنند.
- **ترغیب به تجربههای جدید**: کودکان را به تجربه های جدید تشویق کنید. آنها را ترغیب به امتحان چالشهایی که ممکن است شکستهای کوچک به همراه داشته باشند، بکنید. این تشویق کمک میکند تا از مواجهه با موقعیتهای ناآشنا و شکستها نترسند.
- **تشویق به مسائل کاربردی و عملی**: تاکید کنید که انجام کارها به تنهایی میتواند به کودکان اعتماد به نفس بدهد و از تجربه موفقیتهای کوچک شروع کنند.
- **ارائه بازخورد مثبت**: وقتی کودکان تلاش میکنند و پیشرفت میکنند، به آنها بازخورد مثبت دهید و تجربههای موفقیتآمیز آنها را بزرگ جلوه دهید.
- **اهمیت برنامهریزی و هدفگذاری**: به کودکان کمک کنید که اهداف مشخص داشته باشند و برای رسیدن به آنها برنامهریزی کنند. این کمک میکند تا کودکان بفهمند چگونه با تلاش مستمر به اهدافشان برسند.
- **نقدهای سازنده را تشویق کنید**: به کودکان بیاموزید که نقدهای سازنده را پذیرفته و از آنها یاد بگیرند. این کمک میکند تا از اشتباهات به عنوان فرصتهای یادگیری استفاده کنند.
- **رفع ترس از انتقاد و نقد**: به کودکان بیاموزید که انتقادها و نقدها بخش طبیعی از زندگی هستند و نباید از آنها ترسیده و از تلاشهای خود کم کنند.
- **حمایت از تلاشهای بیرون از محدوده راحتی**: تشویق کنید تا کودکان از محدوده راحتی خود خارج شوند و در تجربههایی که به چالشها و شکستها منجر میشوند، شرکت کنند.
همچنین، به عنوان والدین یا مربی، مهم است که با حمایت و تشویق مستمر، کودکان احساس کنند که شما همیشه پشتیبان ایشان هستید و اعتماد به نفس ایشان را تقویت کنید. توجه به نیازها و شخصیت کودکان نیز در انجام این استراتژیها بسیار مهم است.
چه رابطه ای بین شکست و اعتماد به نفس وجود دارد؟
بین شکست و اعتماد به نفس رابطهای نزدیک و پیچیده وجود دارد. نحوه مواجهه و پرداختن به شکستها میتواند به طور مستقیم تأثیری بر روی سطح اعتماد به نفس فرد داشته باشد. در ادامه به برخی از این تأثیرات اشاره میکنم:
تأثیر شکستها بر اعتماد به نفس:
زمانی که شخص به شکل مثبت و سازنده به شکستها نگاه کند و از آنها یاد بگیرد، این تجربه میتواند به افزایش اعتماد به نفس او کمک کند. اگر کسی بتواند از اشتباهات گذشته خود یاد بگیرد و از آنها به عنوان فرصتهای یادگیری استفاده کند، اعتماد به نفس او تقویت میشود.
افزایش قدرت تحمل در برابر شکست:
اگر فرد در طول زندگی به شکل مناسب با شکستها مواجه شود و تجربه کند که بعد از شکست میتواند ایستادگی کند و دوباره تلاش کند، او میتواند تحمل در برابر شکست و استرس را توسعه دهد. این توانایی مستقیماً به اعتماد به نفس او می افزاید.
تاثیر منفی شکست ها بر اعتماد به نفس:
اگر شخص نتواند به درستی با شکستها مواجه شود و از آنها یاد بگیرد، این ممکن است منجر به کاهش اعتماد به نفس او شود. افرادی که از شکستها نتوانند به عنوان یک فرصت برای یادگیری استفاده کنند، ممکن است تردیدها و ترسهای شدیدی درباره تواناییهای خود داشته باشند.
نگرش به خود و تصویر شخصیتی:
شکستها میتوانند اثراتی بر نگرش فرد به خود و تصویر شخصیتی او داشته باشند. تجربه موفقیتها و یادگیری از شکستها میتواند تصویر مثبتی از خود را تقویت کند و در نتیجه اعتماد به نفس افراد را افزایش دهد.
به طور خلاصه، رابطه بین شکست و اعتماد به نفس در واقع به نحوه مواجهه با شکست و پرداختن به آن می باشد. همچنین به تجربه یادگیری کودکان از آنها بستگی دارد. اگر فرد بتواند به شکل سازنده و مثبت به اشتباهات خود نگاه کند و از آنها به عنوان یک فرصت برای رشد و توسعه استفاده کند، این رویکرد به افزایش اعتماد به نفس او کمک میکند.
ویژگی کودکان موفق چیست و چه رفتارهایی از والدین می تواند در موفقیت کودک تاثیر گذار باشد؟
ویژگیها و رفتارهایی که میتوانند به کودکان کمک کنند تا به موفقیت دست یابند، بسیار متنوع هستند. این ویژگی ها شامل موارد زیر هستند:
**ویژگیهای کودکان موفق:**
- **پشتکار و تلاش:** کودکان موفق علاقه دارند تا تلاش کنند و در تعقیب اهدافشان پشتکار داشته باشند.
- **انگیزه داخلی:** آنها انگیزه و انرژی داخلی دارند و از درون ترغیب میشوند.
- **توانایی مدیریت زمان:** کودکان موفق به خوبی میتوانند زمان خود را مدیریت کنند و اولویتبندی کنند.
- **استقلال:** آنها توانایی اتخاذ تصمیمات مستقل را دارند و به مرور زمان توانایی خودتحکمی و مسئولیتپذیری را از خود نشان میدهند.
- **مهارتهای اجتماعی:** کودکان موفق مهارتهای اجتماعی مثل ارتباط برقرار کردن، همکاری، و حل تعارض را توسعه داده و از آنها بهرهبرداری میکنند.
- **ادراک از هدف:** آنها اهداف مشخصی دارند و به خوبی میدانند چرا اهداف را دنبال میکنند.
- **تعهد:** کودکان موفق تعهد قوی به اهداف و کارهایشان دارند و در تمام مراحل تلاش خود را ادامه میدهند.
**رفتارهای والدین مؤثر در موفقیت کودک:**
- **حمایت و ایجاد محیط مطمئن:** والدین باید برای کودکان خود محیطی ایجاد کنند که احساس امنیت و حمایت را به ایشان منتقل کند و از آنها حمایت کنند تا تجربههای جدید را تجربه کنند.
- **تشویق و تحسین:** تشویق و تحسین والدین به انگیزه و اعتماد به نفس کودکان کمک میکند. ارزشها و تلاشهایشان را تشویق کرده و تحسین کنید.
- **مهارتهای اجتماعی:** به کودکان یاد دهید چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند، همکاری کنند و تعاملات اجتماعی مثبت داشته باشند.
- **تربیت مثبت و بهبودگرایی:** والدین باید به کودکان یاد بدهند که از اشتباهات یاد بگیرند و در تلاش برای بهبود باشند، به جای اینکه به آنها انگیزه انتقادی یا منفی دهند.
- **تقویت خودتحکمی:** والدین میتوانند کودکان را تربیت کنند تا مسئولیتپذیری و خودکنترلی را تجربه کنند و در مدیریت خودتحکمی تواناییهای خود را تقویت کنند.
این تأثیرات و رفتارها نمونهای از ابعادی هستند که به موفقیت کودکان کمک میکنند. همچنین، نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که هر کودک، فردی منحصر به فرد است و نیازها و تمایلات او ممکن است متفاوت باشد. بنابراین، بهتر است رفتارها و راهبردها را بر اساس نیازها و شخصیت کودکان تنظیم کنید.
ویژگی کودکان ناموفق چیست و چه رفتارهایی از والدین می تواند در عدم موفقیت کودک تاثیر گذار باشد؟
ویژگیها و رفتارهایی که ممکن است به کودکان کمک نکنند و در عدم موفقیت آنها تأثیرگذار باشند، میتوانند به عنوان چارچوبی برای مرور و تصویر کشیدن مسائلی که باید از آنها پرهیز کرد، مورد استفاده قرار گیرند.
البته توجه داشته باشید که موفقیت و عدم موفقیت مفاهیم گستردهای دارند و تنها با این ویژگیها نمیتوان تمام داستان را تعریف کرد. همچنین، هر کودک در موقعیتهای مختلف میتواند موفق یا ناموفق عمل کند. به هر حال، به عنوان یک نقطه مقدماتی، رفتارها و ویژگیهای زیر ممکن است در عدم موفقیت کودک تأثیرگذار باشند:
**ویژگیهای کودکان ناموفق:**
- **عدم پشتکار و تلاش کافی:** کودکان ممکن است از تلاش کافی برای دستیابی به اهداف خود خودداری کنند یا به سختی کار کنند.
- **نداشتن انگیزه داخلی:** انگیزه داخلی برای انجام کارها و تعقیب اهداف مهم است. کودکانی که از انگیزه داخلی کمتری برخوردار هستند، ممکن است در تعقیب هدفهای خود ناموفق باشند.
- **عدم مدیریت زمان:** کودکان ناموفق ممکن است مشکلات در مدیریت زمان و اولویتبندی داشته باشند.
- **نقص در مهارتهای اجتماعی:** نداشتن مهارتهای اجتماعی میتواند باعث ایجاد مشکلات در روابط اجتماعی و همکاری با دیگران شود.
- **نداشتن هدف و روشنی در مسیر:** کودکان نیاز به هدفگذاری دارند تا بتوانند در تعقیب آن تلاش کنند. عدم داشتن هدف و راهنمایی ممکن است منجر به عدم موفقیت شود.
- **بهبود نیازهای اجتماعی و خانوادگی:** اختلالها در خانواده یا محیط اجتماعی میتواند منجر به نداشتن تمرکز و انگیزه برای تعلیم و یادگیری شود.
باید توجه داشت که این فهرست نهایی نیست و همه ویژگیها و رفتارهای ممکن در این بستر قرار میگیرند. همچنین، مسئولیت موفقیت یا عدم موفقیت کودکان تنها به والدین تعلق ندارد و عوامل متعدد دیگری نیز در زندگی آنها ممکن است دخالت داشته باشد.
استاد محمد مهدی زمان وزیری با سال ها تجربه در زمینه کوچینگ کودکان و خانواده در راستای اهداف تربیتی شما والدین گرامی با تکنیک ها و راهکارهای عملی قدم به قدم در کنارتان خواهد بود
