جلب توجه در کودکان میپردازد
هرکس فرزندش را جلوی دیگران نصیحت کند از زینت او کاسته
و هرکس فرزندش را در خفا نصیحت کند او را آراسته.
مقدمه:
جلبتوجه در فرزندان یکی از مهمترین چالشهایی است که والدین با آن روبرو هستند. کودکان به طور طبیعی نیاز به توجه و محبت دارند و این نیاز اساسی میتواند در صورت عدم پاسخدهی مناسب منجر به رفتارهای نامطلوب شود. والدین نقش اساسی در شکلدهی رفتارها و نگرشهای فرزندان خود دارند و باید با استفاده از روشهای مناسب به تأمین این نیاز بپردازند. برقراری ارتباط مؤثر، تشویق رفتارهای مثبت، و ایجاد محیطی پر از محبت و حمایت از جمله راهکارهایی است که میتواند به جلبتوجه مثبت در فرزندان کمک کند. در این مقاله، به بررسی راهکارهای مختلفی خواهیم پرداخت که والدین میتوانند با بهرهگیری از آنها به تربیت فرزندان خود به بهترین نحو بپردازند و از ایجاد رفتارهای منفی جلوگیری کنند. هدف این است که با درک بهتر نیازهای فرزندان و ارائه پاسخهای مناسب، بتوانیم محیطی سالم و پر از عشق و احترام برای رشد آنها فراهم کنیم.
نظریه محمد مهدی زمان وزیری روانشناس و کوچ تربیتی
بخشی از کتاب شخصیت فرزندت را بساز
بررسی اهمیت جلب توجه در کودکان
درک ماهیت رفتارهای جلبتوجه
از لحظهای که کودکان به دنیا میآیند، شروع به شکلگیری پیوندها و جلبتوجه میکنند. همانطور که کودکان رشد میکنند، رفتارهای جلبتوجه میتواند بروز کند که بسیار شبیه به رفتارهایی است که در دوران نوزادی نشان میدادند. این رفتارها، مانند نیاز به تأیید یا تلاش برای بودن در مرکز توجه، میتواند برای والدین و خود کودک نیز آزاردهنده باشد.
کودکانی که نیازهای عاطفیشان در اوایل زندگی برآورده میشود، معمولاً سبکهای دلبستگی ایمن دارند و در بزرگسالی رفتارهای جلبتوجه کمتری نشان میدهند. در مقابل، کودکانی که نیازهای عاطفیشان در دوران نوزادی برآورده نمیشود، تمایل به نشاندادن رفتارهای نمایشی بیشتری دارند.
اگر با عبارت قدیمی «اعمال بلندتر از کلمات صحبت میکنند» آشنا باشید، ممکن است کمک کند تا ماهیت رفتارهای شدید جلبتوجه در کودکان را بهتر درک کنید. ما از طریق رفتارهایمان ارتباط برقرار میکنیم و هنگامی که کودکان رفتارهای خودمحورانه نشان میدهند، احتمالاً در حال بیان یک نیاز یا خواست عمیقتر برای ارتباط هستند. کودکانی که به طور مداوم به دنبال تأیید هستند، در واقع به دنبال روابط هستند.
علائم و محرکهای رایج رفتارهای جلبتوجه
رفتارهای جلبتوجه در کودکان ممکن است گاهبهگاه بروز کند، اما اگر به طور فزایندهای مکرر یا بیش از حد شود، میتواند چالشبرانگیز و مشکلساز باشد. برخی از علائم رایج رفتارهای جلبتوجه عبارتاند از:
فریادزدن، جیغزدن، نقزدن یا صدای بلند
گوشندادن یا نافرمانی از والدین یا مراقبان
قطعکردن یا نادیدهگرفتن
فرارکردن
عمداً یا ناخواسته خرابکردن اشیا
دروغ گفتن یا بزرگنمایی
پرخاشگری فیزیکی مانند ضربهزدن، لگدزدن، هلدادن و هلدادن
این علائم نشاندهنده تمایل کودک به جلبتوجه هستند و اغلب با تعدادی از علل یا محرکهای رایج مرتبطاند:
تنهایی
خستگی
خستگی
احساس تحریکنشدن یا چالش نپذیرفتن
تمایل بهوقت گذرانی با والدین یا مراقبان
اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD)
تروما
شرایط سلامت روان
تأثیر رفتارهای جلبتوجه بر کودکان
همه رفتارهای جلبتوجه منفی نیستند و این نوع رفتارها میتوانند تأثیرات مثبت و منفی بر رشد کودکی داشته باشند. هرچه توجه مثبت بیشتری به کودکان بابت رفتارهایشان بدهیم، کمتر احتمال دارد که با رفتارهای جلبتوجه منفی رفتار کنند.
تأثیرات مثبت رفتارهای جلبتوجه
عزتنفس: دادن توجه مثبت به کودکان بابت دستاوردها، تلاشها یا رفتارهای مثبت آنها برای تقویت عزتنفس ضروری است. اعتمادبهنفس کودکان در سنین پایین شکل میگیرد و نوع مناسب توجه از والدین، خانواده و مراقبان میتواند به شکلگیری یک تصویر مثبت از خود که در طول زندگی باقی میماند، کمک کند.
مهارتهای ارتباطی: برخی رفتارهای جلبتوجه، مانند شروع مکالمات یا پرسیدن سؤال، در صورت بروز در زمینه مناسب مثبت هستند. وقتی والدین یا مراقبان در مکالمه شرکت میکنند و به سؤالات کودک پاسخ میدهند، این کار به بهبود مهارتهای ارتباط کلامی، دایره واژگان و رشد زبان کودک کمک میکند.
تأثیرات منفی رفتارهای جلبتوجه
مداخله در یادگیری
وقتی کودکان در محیطهای یادگیری مانند کلاس درس یا فعالیتهای پس از مدرسه به رفتارهای جلبتوجه بیش از حد روی میآورند، میتواند برای معلمان و دانشآموزان دیگر که در حال تمرکز بر یادگیری هستند، چالش ایجاد کند.
چالشهای اجتماعی
وقتی کودکان به دلیل نیاز به توجه رفتارهای نادرست انجام میدهند، میتواند به چالشهای اجتماعی منجر شود، زیرا همسن و سالان ممکن است صبر و تحمل خود را ازدستداده و ناراحت یا ناامید شوند. فشار این رفتارها بر روابط میتواند آسیب بیشتری به کودکانی که در نهایت به دنبال ارتباط هستند، وارد کند.
استراتژیهای مؤثر برای مدیریت رفتارهای جلبتوجه
برای والدینی که کودکانشان رفتارهای جلبتوجه نشان میدهند، تعدادی استراتژی وجود دارد که میتواند به مدیریت این رفتارها و جلوگیری از شکلگیری عادات بد کمک کند. هدف این است که به کودکان یاد بدهیم چگونه به شکل مثبت درخواست توجه کنند و نیاز به رفتارهای نادرست برای جلبتوجه را کاهش دهند.
سخن پایانی
توجه مثبت و سالم به کودک بدهید
هر روز با کودک خود ارتباط برقرار کنید. توجه مثبت میتواند از طریق خوردن وعدههای غذایی بهعنوان خانواده، بازیکردن، کمک در انجام تکالیف یا داشتن یکروال خواب آرامشبخش صورت گیرد. زمان یکبهیک و بدون وقفه با کودک میتواند تفاوت زیادی ایجاد کند.
آرامش خود را حفظ کنید
وقتی ناامید هستید، بهراحتی میتوانید صدای خود را بالا ببرید یا سطح پاسخ عاطفی خود را با کودک همسان کنید. حفظ آرامش یا دورشدن از موقعیتهای چالشبرانگیز قبل از رسیدن به نقطه اوج بهترین راهکار است.
جستجوی کمک حرفهای و منابع پشتیبانی
درحالیکه غیرمعمول نیست که کودکان گاهی رفتارهای جلبتوجه نشان دهند، اگر این رفتارها مداوم، بدتر یا به نقطهای برسد که برای کودک یا دیگران مضر باشد، بهتر است کمک حرفهای جستجو کنید. یک متخصص سلامت روان میتواند راهنمایی و پشتیبانی در مدیریت این رفتارها و پرداختن به هر گونه مسائل زیرین ارائه دهد.