پرسشگری کودکان | راهکارهای منطقی | محمد مهدی زمان وزیری

والدین برای پرسشگری کودک باید برنامه داشته باشند.

یکی از مهارت‌های اساسی در پروسه توانمندسازی کودکان، مهارت حل مسئله است و بی‌تردید طرح پرسش‌های مناسب، شاه‌کلید حل مسائل است؛ لذا بهترین راه‌حل یک مسئله این است که اول به سؤالات بهتری برسیم. همچنین سؤالات قسمت حیاتی ارتباطات هستند، ولی نقش آنها در تفکر همیشه آشکار نیست. این جاست که مهارت‌های تفکر پرسشی می‌تواند گران‌بها باشد و والدین برای پرسشگری کودک باید برنامه داشته باشند. سؤالات قسمت حیاتی ارتباطات هستند و اگر روحیه پرسشگری کودک را در فرزندانمان تقویت نماییم، طبیعتاً می‌توانیم کمک شایانی در رشد و شکوفایی ذهن او داشته باشیم.

نتایج عالی از سؤالات عالی آغاز می‌شود. جوزف ادواردز

از جمله فوایدی که می‌توان برای تقویت پرسشگری و به طور خاص پرسشگری کودک برشمرد این موارد هستند:

درگیری فکر و ذهن، فهم ضعف‌ها، جمع‌بندی فکر، تشخیص راه درست، روشن شدن ذهن، ارتباط بهتر با دیگران، کسب تجربه، یادگیری، زندگی بهتر، یافتن راهکارهای جدید، حل مشکل، منطقی شدن، تمرین استدلال، کاهش اشتباهات، به تصمیمات قاطع دست‌یافتن، افزایش دانش و آگاهی، مقایسه بین روش‌ها و راهکارها.

اما در مقابل فواید پرسشگری، آسیب‌های عدم پرسشگری کودک مطرح هست که عبارت‌اند از:

پرسشگر نبودن کودک درگیری ذهنی بیشتری برای او ایجاد می‌کند، سؤالات ذهنی باقی می‌ماند، طرح‌نکردن پرسش، فشار و استرس زیادی به کودک وارد می‌کند و همین‌طور دست‌نیافتن به راه‌حل‌های بهتر از آسیب‌های عدم پرسشگری کودک است.

در ادامه مطلب اشتباهات مادران در خصوص پرسشگری فرزندانشان را ارائه می‌دهم، جالب است بدانید اینها کارهای روزمرهٔ والدین هستند؛ ولی بعد از آموزش تقویت روحیه پرسشگری در کودکانشان، متوجه می‌شوند که رفتارهای اشتباهی با فرزندان خود داشته‌اند.

1. به سؤالات پسرم اهمیت ندادم و خوب گوش نکردم حتی به وجود و حضور پسرم توجهی نکردم. (المیرا میرغفاری)
   2. برای فرزندانم وقت نمی‌گذارم و زمان کمی را برای بازی کردن با صرف می‌کنم. (المیرا میرغفاری)
   3. گاهی اوقات از پرسیدن سوال تکراری فرزندم تا حدودی عصبانی می‌شدم ولی هم اکنون که جواب یکی ازسوالاتش را که واقعاً نمی‌دانم می‌خواهم لطفاً راهنمایی کنید چگونه به او پاسخ دهم. مثلاً وقتی داستان برایش تعریف می‌کنم می‌گویم یکی بود یکی نبود میگه چرا یکی نبود؟ سوالاتش را با سوال جواب دادم و نظر خود او را هم پرسیدم خود او هم نمی‌دانست. به نظر شما چه جوابی بدهم بهتر است؟ اینکه کودک باید بداند که چه موقع کجا و چه طور چه سوالی را از چه کسی بپرسد را در قالب یک مثال لطفاً توضیح بیشتر بدهید. (زینب مثنوی خوان)
   4. نسبت به سوالات کودکم بی توجه بودم. (لیداقلی زاده)
   5. به سوالات فرزندم جواب‌های بی معنی می‌دادم. (لیداقلی زاده)
   6. به سوالاتش می‌خندیدم و در جمع مطرح می‌کردم. (لیداقلی زاده)
   7. در قبال سوالی که بزرگ‌تر از سنش بود عصبانی می‌شدم چون می‌ترسیدم. (لیداقلی زاده)
   8. اگر فرزندم سوالاتی درمورد بدنش می‌پرسید و کنجکاوی می‌کرد او را دعوا و تهدید می‌کردم مثلاً می‌گفتم صبح از خواب بلند میشی می‌بینی نیست. (لیداقلی زاده)
2. پرسشگری فرزندم را تقویت نمی‌کردم اصلاً نمی‌دانستم که باید تقویت شود. (لیداقلی زاده)
3. . هنگام پرسش‌های زیاذ فرزندم عصبانی می‌شدم. (معصومه مهرانی) .
   11. .توجه نکردن به پرسش‌های فرزندم (معصومه مهرانی)
   12. در بعضی مواقع جوابی برای پرسش‌های فرزندم ندارم. (معصومه مهرانی)
   13. گاهی بعد از چند سوال و  جواب دادن فرزندم کم می‌آورم و با لحن تند می‌گویم کافیه. اصلاً من دیگه نمی تونم جوابت رو بدم . (مریم علیزاده)
   14. گاهی جریان زیاد سوال پرسیدن فرزندم را در حضور خودش برای مادرم تعریف می‌کنم که متوجه میشم حساس و ناراحت شده است. (مریم علیزاده)
   15. پسرم خیلی کنجکاو است و خیلی سوال می‌پرسد. من سعی می‌کنم تا جایی که می‌توانم جواب سوالاتش را بدهم ولی وقتی از پدرش سوال می‌پرسد ایشان استقبال نمی‌کنند و مشکل بزرگی که وجود دارد پدرش اصلاً با پسرم جور نیست به همین دلیل پسرم بیشتر سوالاتش را با من مطرح می‌کند و همیشه می‌گوید بابا به حرف‌های من گوش نمی‌دهد. (زمانیان)
   16. گاهی به او بی اعتنایی می‌کردم و این موضوع باعث ناراحتی او هم می‌شد. (زینب احسانی)
   17. از پرسیدن سوالات زیاد فرزندم عصبانی می‌شدم و بعضی وقت‌ها برای اینکه او را اذیت نکنم با عصبانیتم از کنارش می‌رفتم . (زینب احسانی)
   18. شاید اشتباه دیگرم این بود که راجع به بعضی چیزها بارها برایش توضیح می‌دادم. (زینب احسانی)
   19. سریع پاسخ دادن به سوالات فرزندم (زهرا کریمی شیرودی)
   20. عصبانی شدن و داد زدن هنگام پرسیدن سوال فرزندم (زهرا کریمی شیرودی)
   21. بعضی وقت‌ها به سوالات پسرم اهمیت نمی‌دادم. (زهرا کریمی شیرودی)
   22. شاید در اختیار قرار دادن وسایلی که از آنها سوال می‌پرسید (زهرا کریمی شیرودی)
4. خندیدن به بعضی سوالات بزرگ‌تر از سن فرزندم. (زهرا کریمی شیرودی)
5. توضیح کامل دادن در جواب سوالات فرزندم. (زهرا کریمی شیرودی)
   25. دقیقاً مطمئن نیستم که روش خودم اشتباه بوده، چون وقتی مستقیم از فرزندم می‌خواهم که سوال نکند، می‌پذیرد و دیگر سوال نمی‌کند ولی هنوز نمی‌دانم جواب کامل و درست دادن در این سن هنگام پرسشگری کودک کار درستی است یا فقط وقت الکی صرف کرده ام؟ (فرنوش حسینی)
   26. با توجه به آموزش‌ها فکر می‌کنم باید فرزندم را مجبور به فکر کردن می‌کردم و از او می‌خواستم نظر خودش را بدهد و یا بگوید او چه فکر می‌کند؟ (فرنوش حسینی)
   27. چون مشغول کارهای خانه هستم هنگامی که سوال می‌پرسید یا جوابش را نمی‌دادم یا سریعاً جوابش را می‌دادم و حواسش را از موضوع پرت می‌کردم که به کارهایم برسم. (مونا تهرانی)
   28. هنگام بازی کردن وقتی در حال کشف کاری بود یا سوالی برایش پیش می‌آمد من اجازه کشف و تجربه را نمی‌دادم و می‌گفتم نه این جوری درست نیست باید این جوری باشه. (مونا تهرانی)
   29. چون در مقابل بعضی از پرسش‌های کودکم اطلاعات کافی نداشتم جواب بعضی از آنها را نمی‌دادم. (مونا تهرانی)
   30. توجه کمی به پرسش‌های کودکم می‌کردم . (نرگس کار دان)
   31. رو در رو به فرزندم نگاه نمی‌کردم .(نرگس کاردان)
   32. به کودک چطور و کجا و چه موقع و چه نوع سوال پرسیدن را آموزش ندادم. (نرگس کاردان)
6. به پرسشگری کودک برای تبدیل آن به کنجکاوی توجه نداشته ام. (نرگس کاردان)
7. از اینکه او همیشه سوالاتش را از من می‌پرسد عصبانی می‌شدم و می‌گفتم که از پدرش نیز بخواهد که به سوالاتش جواب دهد. (فاطمه دلیر)
   35. صبر وحوصله نداشتم که به سوالات پی در پی فرزندم جواب دهم. (فاطمه دلیر)
   36. عصبانیت موقع سوال کردن، تکرار جمله من نمی‌دانم، هدایت به سمت کسی دیگر برای گرفتن جواب سوالش و دعوت دخترم به سکوت کردن موقع خواندن داستان تا در ادامه مطلب به جواب سوالاتش برسد. (خدیجه احمدی)
   37. فرزندم از همه سوال می‌کند. (خدیجه جمشیدی)
   38. از سوالات فرزندم تعجب کردم و پاسخ دادم ولی مسخره نکردم. (خدیجه جمشیدی)
   39. به پرسش‌های فرزندم گوش می‌دادم ولی رو در رو به او نگاه نمی‌کردم و جواب می‌دادم. (خدیجه جمشیدی)
8. تهدید و توهین و بی اعتنایی و دادن القاب منفی به کودکم را هنگام سوال پرسیدنش انجام دادم .(خدیجه جمشیدی)
9. با بازی اش گوش می‌کردم و فقط می‌گفتم که کجاش اشتباه است این کار را نکن. (خدیجه جمشیدی)
   42. اشتباهی که تا حالا انجام دادم جواب ندادن سوال فرزندم به خاطر صحبت کردن با دیگران و موکول کردن آن به وقت دیگر که باعث فراموش شدن سوال فرزندم شده است. (سعیده یزدی)
   43. من نباید در مقابل سوال نابجای فرزندم عصبانی می‌شدم و باید خونسرد می‌بودم و باید سعی می‌کردم با توجه به فهم و شعور و سن کودکم پاسخی مناسب پیدا می‌کردم و به او می‌دادم نه اینکه عصبانی بشوم و فرزندم را به خاطر سوال نابجای خود تنبیه می‌کردم حتی اگر چندین بار سوالات خود را تکرار می‌کرد. (فرزانه فرزین)
10. اشتباهاتی که در این کارگاه به آن پی بردم این بود که نباید زود به سوالات فرزندم پاسخ دهم و با حوصله به سوالاتش با توجه به سنش پاسخ دهم. (فرزانه فرزین)
11. هنگام پاسخگویی به پرسش‌ها و سوالات فرزندم با توجه به مشغله فراوان و امور خارج و داخل منزل، قبلاً پاسخ کاملی ارائه نمی‌شد ولی با راهنمایی‌های جنابعالی فرصت سوال و پرسشگری به فرزندم می‌دهم و تا حد امکان پاسخگوی او هستم. (فزرانه انجیله)
    46. وقتی فرزندم سوالی دارد اگر بیکار باشم جواب می‌دهم ولی اگر وقت نداشته باشم و یا با دیگران در حال صحبت باشم، داد زده و می‌گویم صحبت ما که تمام شد شما سوال کن و وقتی عصبانی می‌شود تسلیم شده و اول به صحبت و سوال او توجه می‌کنیم. در بعضی مواقع سوال او را در جمع مطرح کرده و می‌خندیدیم که چگونه این سوال به ذهن او رسیده است. (اعظم همرنگ)
    47. به دلیل اینکه فکر می‌کردم پسرم خودش باید پرسش کردن را آغاز کند کار خاصی انجام نمی‌دادم و حتی قادر به پر کردن این بخش نبودم. (شادی هورا)
    48. قبل از آموزش فرصت زیادی به فرزندم برای پرسشگری نمی‌دادم و با سوال او سریع پاسخش را می‌دادم. به سوال او خوب گوش می‌کردم ولی اگر نگاهش هم نمی‌کردم برایم مهم نبود. (فاطمه مرتضوی)
12. هنگام پرسشگری کودک سوالاتی را که به نظرم بی مزه بود را اهمیت نمی‌دادم .(منیژه سادات مشعشعی)
13. .وقتی بی حوصله بودم به سوالات فرزندم جواب نمی‌دادم و سکوت می‌کردم .(منیژه سادات مشعشعی)
    51. .سکوت در برابر پرسشگری کودک و سوالات فرزندم و پرت کردن حواسش به جای اینکه به فکر بیندازشم و حس کنجکاوی را در او تقویت کنم. (نفیسه چراغعلی)
    52. از کلمه نمی دونم استفاده می‌کردم که باعث عصبانی شدن دخترم می‌شد. هنوز نتوانستم یادش بدم که کجا و چطور چه سوالی را از چه کسی بپرسد. باید با بیان داستان‌ها و در قالب بازی موقعیت‌های سوال پرسیدن را به کودک آموزش داد. (نفیسه چراغعلی)
    53. از سوالات و حرکاتی که پشت سر هم و پی در پی انجام می‌داد و می‌پرسید کلافه و عصبی می‌شدم.  اهدافم را نمی‌دانستم و تلاش کافی نداشتم. (فهیمه قربانی)

من در کارگاه تکنیک‌های برخورد با پرسشگری کودک تکنیک هایی کاربردی را ارائه داده ام تا شما با استفاده از آن بتوانید پرسشگری را در فرزند خودتان تقویت نمایید.

از تربیت فرزند خود لذت ببرید.
دوستدار شما: محمد مهدی زمان وزیری