برای ایجاد مرزهای سالم و موثر در تربیت کودکان، این چهار اصل را در نظر بگیرید:

همدلی: سعی کنید از دیدگاه فرزندتان به مسائل نگاه کنید و احساسات او را درک کنید. از این طریق می‌توانید به بهترین نحو با او ارتباط برقرار کنید.

حل مسئله: به‌جای تمرکز بر مجازات، به کودک کمک کنید تا راه‌حل‌هایی برای مشکلاتش پیدا کند و در نهایت او را توانمند سازید تا خودش مشکلات را مدیریت کند.

زبان واضح و مختصر: استفاده از جملات کوتاه و ساده به کودک کمک می‌کند تا مرزها را به‌درستی درک کند.

پیگیری: قول‌هایی که می‌دهید را عملی کنید. اگر می‌گویید زمان خواب است، بدون هیچ اما و اگری به آن پایبند باشید.

در ادامه، 3 اشتباه رایج والدین هنگام تعیین مرزهای کودکان  را بررسی می‌کنیم و راهکارهای جایگزین برای هرکدام را ارائه می‌دهیم.

1. پرسیدن اینکه آیا می‌خواهند تنبیه شوند، به‌جای تعیین مرزهای روشن

وقتی کودکان مرزها را رعایت نمی‌کنند، ممکن است والدین از جملاتی مانند “می‌خواهی تنبیه شوی؟” یا “دوست داری تلویزیونت را از دست بدهی؟” استفاده کنند. اما این روش نه تنها کارساز نیست، بلکه باعث می‌شود کودک احساس نافرمانی و مقاومت بیشتری پیدا کند. این نوع سوالات فرزند شما را تهدید می‌کند، نه اینکه به او کمک کند تا رفتار بهتری نشان دهد.

راهکار جایگزین: به‌جای تهدید به تنبیه، به فرزندتان انتخاب‌های مشخص بدهید. مثلاً اگر در خانه دویدن می‌کند، بگویید: “می‌توانی یا در حیاط بازی کنی یا یک بازی آرام داخل خانه انجام دهی.” این روش به کودک احساس کنترل بیشتری می‌دهد و به او اجازه می‌دهد تا انتخابی درست انجام دهد.

مثال‌های دیگر:

نیاز به توجه: “من الان مشغول کار هستم. می‌توانی صبر کنی تا تمام کنم یا به من در انجام کارها کمک کنی.”

غر زدن برای خوراکی قبل از شام: “می‌دانم گرسنه‌ای، می‌توانی کمی از این میوه بخوری یا تا شام صبر کنی.”

2. تلاش برای متقاعد کردن کودکان که نباید از مرزها ناراحت شوند

یکی از اشتباهات رایج این است که والدین می‌خواهند فرزندشان را قانع کنند که نباید از مرزهایی که تعیین شده ناراحت شوند. اما احساسات کودک واقعیتی هستند که باید به آنها احترام گذاشت.

راهکار جایگزین: به‌جای تلاش برای تغییر احساسات کودک، آنها را بپذیرید. به کودک اجازه دهید که ناراحتی خود را ابراز کند. در عین حال، شما به مرزهایی که تعیین کرده‌اید پایبند باشید. این روش نه تنها احساسات فرزندتان را معتبر می‌سازد، بلکه به او یاد می‌دهد که با احساساتش مواجه شود و آنها را مدیریت کند.

مثال:

گفتن: “می‌دانم که از اینکه نمی‌توانی الان تلویزیون تماشا کنی ناراحتی، ولی وقت خواب است. فردا دوباره می‌توانی تلویزیون ببینی.”

3. بحث کردن و بازنگری مداوم در مرزها

یکی از چالش‌های والدین این است که در برابر اعتراض‌های کودک، مرتباً در مرزهایی که تعیین کرده‌اند بازنگری می‌کنند. این کار باعث ایجاد ابهام در کودک می‌شود و ممکن است کودک احساس کند شما در تصمیمات خود نامطمئن هستید.

راهکار جایگزین: مرزهایی که تعیین می‌کنید را با اطمینان و به‌وضوح بیان کنید و در برابر تغییرات مداوم مقاومت کنید. البته انعطاف‌پذیری لازم است، اما نباید به‌گونه‌ای باشد که کودک احساس کند می‌تواند هر بار با بحث و اعتراض نظر شما را تغییر دهد. این کار به فرزندتان کمک می‌کند که از ثبات و اعتماد در محیط خانواده برخوردار باشد.

سوالاتی که باید از خود بپرسید:

چرا این مرز برای من مهم است؟

چگونه می‌توانم آن را به وضوح و در کمترین کلمات ممکن بیان کنم؟

اگر کودک این مرز را رعایت نکند، چه عواقبی در نظر خواهم گرفت؟