قطعی نگری به چه ضررهایی در تربیت کودکان منجر می شود؟
قطعی نگری (Black-and-White Thinking یا All-or-Nothing Thinking) به معنای دیدگاهی است که فرد در آن تنها به دو شکل به مسائل نگاه می کند: یک چیز به طور کامل صحیح و دیگری به طور کامل غلط!
این نوع تفکر به طور کلی می‌تواند در تربیت کودکان منجر به مشکلات و ضررهایی بشود که شامل موارد زیر می‌شود:
کم شدن انعطاف پذیری فرد:
در این نوع تفکر، افراد توانایی درک گستردگی و وجود میانگین‌ها را از دست می‌دهند. این تفکر می‌تواند منجر به کاستن انعطاف‌پذیری در مواجهه با مسائل و موقعیت‌های مختلف شود.
افراط در انتظارات:
افراد با ویژگی قطعی نگری تمایل دارند که همه چیز در زندگی به صورت کامل برایشان ایده‌آل باشد و هر گونه عدم تطابق با این انتظارات می‌تواند به نارضایتی و ناامیدی منجر شود.
افزایش تنش و اضطراب:
افرادی که به تفکر قطعی عادت کرده اند، به سرعت در موقعیت‌هایی که نتیجه مطلوب را نداشته باشند، به اضطراب و تنش واکنش نشان می‌دهند.
سردرگمی در حل مسائل:
تفکر قطعی ممکن است مانع توانایی افراد در مشاهده و بررسی گزینه‌ها و راه‌حل‌های مختلف شود، که در نهایت به سردرگمی در حل مسائل منجر می‌شود.
ایجاد مشکل در برقراری روابط اجتماعی:
این نوع تفکر می‌تواند باعث بشود که افراد دچار مشکلات در برقراری و حفظ روابط اجتماعی شوند. زیرا همه چیز به دیدگاه سیاه و سفید و قطعی دیده می‌شود و به تفاوت‌ها و پیچیدگی‌های روابط توجه نمی‌شود.
تضاد در عواطف:
این نوع تفکر می‌تواند منجر به تجزیه و تحلیل سطوح عواطفی به صورت کاملاً مثبت یا منفی شود و توانایی درک و مدیریت عواطف پیچیده‌تر را کاهش دهد.
به طور کلی، تربیت کودکان با توجه به تنوع و پیچیدگی‌های دنیای واقعی، انعطاف‌پذیری فکری و توانایی درک و مدیریت نظرات و عقاید مختلف، می‌تواند به بهبود توانایی‌های زندگی و روابط اجتماعی آنها کمک کند.
چگونه می توان ابهام در کودکان و نوجوانان را رفع کرد؟
رفع ابهام در کودکان و نوجوانان می‌تواند به کمک راه‌های مختلفی انجام شود. این کار به بهبود درکشان از موضوعات و افزایش اعتماد به نفسشان کمک می‌کند. در ادامه چند راهنمایی برای رفع ابهام در این گروه‌ها آمده است:
به آنها گوش دهید:
به کودکان و نوجوانان فرصت دهید تا داستان‌ها و احساسات خود را بیان کنند و سپس با دقت گوش دهید. با این کار، احتمالاً نقاط ابهام بیشتری کشف می‌شود.
پرسش سوالات باز:
از سوالات باز استفاده کنید تا کودکان و نوجوانان را ترغیب به تفکر عمیق‌تر و بررسی دقیق‌تر موضوع بکنید. به آنها اجازه دهید خودشان به دنبال پاسخ‌ها بگردند.
توضیح مفاهیم:
اگر موضوعی برایشان پیچیده به نظر می‌رسد، آن را با استفاده از زبان ساده و مثال‌های واقعی توضیح دهید تا بهتر درک کنند.
استفاده از تصاویر و نمودارها:
استفاده از تصاویر، نمودارها و نمایش‌های تصویری می‌تواند به درک بهتر از اطلاعات کمک کند.
بررسی منابع معتبر:
اگر ابهام از منابع اطلاعاتی ناشی می‌شود، کمک کنید تا به منابع معتبر و قابل اعتماد دسترسی داشته باشند.
گفتگوهای مشترک:
به کودکان و نوجوانان اجازه دهید در گفتگوهای مشترک شرکت کنند و نظرات خود را بیان کنند. این کار می‌تواند به افزایش اعتماد به نفسشان و تسهیل فرصت‌های یادگیری کمک کند.
مشاوره و راهنمایی:
در مواردی که ابهام پیچیده‌تر یا جدی‌تر باشد، می‌توانید از مشاوره و راهنمایی معلمان، مشاوران تربیتی یا متخصصان روانشناسی استفاده کنید.
تشویق به انجام تحقیقات:
کودکان و نوجوانان را ترغیب به انجام تحقیقات کوچک در مورد موضوعاتی که برایشان سوال برانگیز است، کنید. این تحقیقات می‌توانند به آنها کمک کنند تا اطلاعات بیشتری به دست آورند.
احترام به نظراتشان:
بر اهمیت نظرات کودکان و نوجوانان در مورد موضوعاتی که برایشان ابهام‌برانگیز هستند، تاکید کنید. این کار می‌تواند اعتماد به نفسشان را افزایش داده و به آنها اجازه دهد که بیشتر در مورد مسائل تفکر کنند.
به طور کلی، ایجاد یک محیط باز و پذیرا، تشویق به تفکر و تأمل، و ارائه فرصت‌های یادگیری مستمر می‌تواند به تحمل ابهام در کودکان و نوجوانان کمک کند.
چگونه باید قطعی نگری را در کودکان حذف کرد؟
حذف کامل قطعی نگری از کودکان ممکن نیست، اما می‌توانید به طور تدریجی آن را کاهش داده و به کودکان یاد بدهید که با تنوع و پیچیدگی‌های دنیا به تفکر انعطاف‌پذیرانه و متوازن پردازند. در ادامه نکاتی آمده است که می‌توانید به عنوان راهنمایی برای کاهش قطعی نگری در کودکان استفاده کنید:
آگاهی از الگوهای تفکری:
ابتدا باید خودتان و کودکان آگاه شوید که الگوهای تفکری قطعی نگرانه در چه مواقعی ظاهر می‌شود. این آگاهی می‌تواند اولین قدم در کاهش این الگوها باشد.
شناسایی مثال‌ها:
با کمک کودکان، مثال‌هایی از مواقعی که افراد به تفکر سیاه و سفید درآمده‌اند، مورد بررسی قرار دهید. سپس با هم به این مثال‌ها نگاه کرده و ابهامات و میانگین‌ها را تشخیص دهید.
آموزش مفهموم انعطاف پذیری:
به کودکان توضیح دهید که دنیا پیچیده است و موضوعات اغلب نیاز به تفکر انعطاف‌پذیر دارند. از مثال‌های کوچک واقعی استفاده کنید تا درک بهتری از واقعیت ها برایشان ایجاد کنید.
تشویق به انجام تحقیقات:
به کودکان اجازه دهید تا درباره موضوعات مختلف تحقیق کنند و اطلاعات بیشتری کسب کنند. این کار می‌تواند به آنها کمک کند که دیدگاه‌های چندگانه‌تری را درک کنند.
مشاهده مثال‌های عملی:
در مواقعی که کودکان با تفکر سیاه و سفید مواجه می‌شوند، با آنها در مورد تجربه‌های شخصی خود صحبت کنید و توصیح دهید که چگونه با تفکر انعطاف‌پذیر به موقعیت پاسخ داده‌اید.
تشویق به پرسش‌های باز و تفکر انتقادی:
کودکان را ترغیب کنید که در مواجهه با موضوعات، سوالات باز بپرسند و از تفکر انتقادی استفاده کنند. این کار می‌تواند به کمک تشویق تفکر پویا و متنوع در آنها باشد.
کودکان دیگر:
برای کودکان داستان‌ها یا مثال‌هایی از کودکان دیگر که با تفکر انعطاف‌پذیر مواجه شده‌اند را تعریف کنید تا به آنها الگوهای مثبت همسالانشان را نشان دهید.
مثال‌هایی از رسانه‌ها:
در مواقعی که با کودک خود مشغول تماشای برنامه های تلویزیونی یا ویدئویی در فضای مجازی هستید، از مواردی که تفکر انعطاف‌پذیرانه و تفاوت‌های آنها را نشان می‌دهند، صحبت کنید.
توجه داشته باشید که تغییر الگوهای فکری طولانی‌مدت نیاز به صبر و تمرین دارد. بهتر است در این مسیر به کودکان فرصت‌های کافی برای تمرین دهید و آنها را در این مسیر همراهی کنید.
دکتر محمد مهدی زمان وزیری از بهترین کوچ های تربیتی کشور همراهی امن در مسیر تربیت فرزند دلبند شما می باشد….
