محمد مهدی زمان وزیری روانشناس و کوچ تربیتی

محمد مهدی زمان وزیری

روانشناس و  کوچ تربیتی

پشتیبانی : 09105297885

اینجا قراره یه لبخند بیشتر به فرزندت هدیه بدی 

فهرست مطالب

3 راهکار موثر برای مستقل شدن کودکان

محتوای جدول

MOHAMMAD MEHDI
zaman vaziri

کار کردن کودکان در خانه | 9 تکنیک خلاقه برای والدین!

کار کردن کودکان در خانه  نه تنها مسئولیت‌پذیری و اخلاق کاری را می‌آموزند، بلکه عزت نفس و مهارت‌های حل مسئله آن‌ها نیز تقویت می‌شود. راهکارهایی ساده و موثر برای تشویق فرزندان به انجام کارهای روزمره در خانواده.”

مقدمه

تحقیقات نشان داده‌اند کودکانی که به انجام کارهای خانه مشغول می‌شوند، نه‌تنها در خانه همکاری بهتری نشان می‌دهند، بلکه در زندگی شخصی و تحصیلی نیز موفق‌تر هستند. مطالعه‌ای طولانی‌مدت از دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد که «عشق» و «اخلاق کاری» از مهم‌ترین عوامل موفقیت در بزرگسالی هستند. اما چگونه می‌توانیم این اخلاق کاری را از سنین پایین در فرزندانمان پرورش دهیم؟

پاسخ ساده است: آنها را در کارهای روزمره خانه درگیر کنیم. اما این کار، در عمل، به آن سادگی که به نظر می‌رسد نیست. از مقاومت کودکان گرفته تا مشغله والدین، چالش‌هایی پیش روی ما وجود دارد. در این مقاله، پنج راهکار برای ترغیب کودکان به انجام کارهای خانه ارائه می‌دهیم که نه‌تنها اثربخش هستند، بلکه باعث بهبود ارتباط والدین و فرزندان نیز می‌شوند.

3 راهکار موثر برای مستقل شدن کودکان

چگونه کودکان را به انجام کارهای خانه ترغیب کنیم؟ راهکاری برای پرورش موفقیت و مسئولیت‌پذیری

1. ابتدا ارتباط برقرار کنید

کودکان به طور طبیعی تمایل دارند شما را راضی کنند، اما گاهی به دلیل مراحل رشدی، بازیگوشی و یا خستگی، همکاری نمی‌کنند. قبل از درخواست از آنها، با فرزندتان ارتباط برقرار کنید. لمس محبت‌آمیز، شوخی یا حتی استفاده از بازی، می‌تواند مقاومت آنها را کاهش دهد.
برای مثال:

  • به جای فرمان دادن، با لحنی مهربان بگویید: «شام نزدیک است و به کمک تو نیاز دارم. دوست داری بشقاب‌ها را بیاوری یا چاقو و چنگال‌ها را؟»

این رویکرد، حس مشارکت و تیمی بودن را تقویت می‌کند و کودک را به همکاری ترغیب می‌کند.

2. به آنها کمک کنید محیط را ببینند

کودکان همیشه آشفتگی یا کارهای نیمه‌تمام را نمی‌بینند. آنها ممکن است لگوهای پخش‌شده روی زمین را صرفاً بخشی از بازی ببینند، نه چیزی که نیاز به مرتب شدن دارد. به جای سرزنش یا عصبانیت، به صورت توصیفی صحبت کنید:

  • «من روی زمین کاغذ می‌بینم و لگوهایی که کلاه‌هایشان را برداشته‌اند. نمی‌توانیم بازی جدیدی شروع کنیم تا زمانی که این‌ها مرتب شوند. بیا، تو لگوها را جمع کن و من و خواهرت کاغذها را مرتب می‌کنیم.»

این شیوه، به کودکان کمک می‌کند تا توانایی دیدن آشفتگی و حل آن را به مرور زمان یاد بگیرند.

3. مهربانی و حمایت را فراموش نکنید

هر کودکی با سرعت و ظرفیت متفاوتی رشد می‌کند. اگر کودک در انجام یک کار خاص مشکل دارد، به جای ناراحتی، علت را جست‌وجو کنید و کمک بیشتری ارائه دهید. برای مثال:

  • اگر اتاقش را مرتب نمی‌کند، یک قدم او را همراهی کنید. او می‌تواند یک بخش کوچک از کار را انجام دهد و شما بخش‌های دیگر را.

این رویکرد باعث می‌شود کودک به‌جای حس شکست، احساس موفقیت کند و همکاری بیشتری نشان دهد.

4. از سرنخ‌های بصری و لیست‌ها استفاده کنید

بسیاری از کودکان، اطلاعات بصری را بهتر پردازش می‌کنند. به جای تکرار مداوم دستورات، یک لیست تصویری از کارهای مورد نظر آماده کنید. برای مثال:

  • روی تخته وایت‌برد، سه وظیفه ساده با نقاشی بکشید و پس از انجام هر کدام، به کودک اجازه دهید تیک بزند یا از روی لیست خط بزند.

این روش حس پیشرفت و مسئولیت‌پذیری را تقویت می‌کند.

5. کارها را به یک بازی تبدیل کنید

کارهای خانه می‌توانند خسته‌کننده باشند، اما شما می‌توانید آنها را با کمی خلاقیت، به یک فعالیت سرگرم‌کننده تبدیل کنید. برای مثال:

  • «امروز به جنگ علف‌های هرز می‌رویم! چه کسی بیشترین علف هرز را می‌کَنَد؟»

  • یا در جمع کردن اسباب‌بازی‌ها، مسابقه‌ای ترتیب دهید که چه کسی سریع‌تر اسباب‌بازی‌ها را جمع می‌کند.

این بازی‌ها نه تنها کارها را سریع‌تر پیش می‌برند، بلکه حس همکاری و شادی را نیز افزایش می‌دهند.

چرا از پاداش استفاده نکردیم؟

برخلاف تصور عمومی، پاداش‌ها یا پول جیبی ممکن است در کوتاه‌مدت موثر باشند، اما در بلندمدت تأثیر منفی بر انگیزه درونی کودک دارند. تمرکز بر کار گروهی و ارتباط، باعث می‌شود کودک ذاتاً تمایل بیشتری به همکاری داشته باشد.

کار کردن کودکان در خانه

مزایای کار برای کودکان چیست؟

هنگامی که کودکان در انجام وظایف خانه کمک می‌کنند، هم‌زمان درس‌های ارزشمندی می‌آموزند که به رشد آن‌ها کمک می‌کند.

ایجاد یک خودپنداره قوی

با پذیرفتن وظایف و کمک به رفاه خانواده، کودکان حس ارزشمندی و شایستگی را در خود تقویت می‌کنند. آن‌ها یاد می‌گیرند نقاط قوت خود را شناسایی کرده، به توانایی‌هایشان برای دستیابی به اهداف اعتماد کنند و خود را به‌عنوان عضوی ارزشمند از یک جامعه بزرگ‌تر ببینند.

توسعه مهارت‌های عملکرد اجرایی

کارهای روزمره فرصتی برای تمرین مهارت‌های عملکرد اجرایی است که برای برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی و خودتنظیمی بسیار اهمیت دارند. انجام وظایفی مانند مرتب کردن لباس‌ها یا چیدن میز به کودکان کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری، اولویت‌بندی و مدیریت مراحل مختلف در یک فرایند بزرگ‌تر را تمرین کنند.

کنترل تکانه و تأخیر در ارضای خواسته‌ها

کارهای خانه غالباً مستلزم این است که کودکان در مقابل خواسته‌های فوری خود به نفع یک هدف بلندمدت مقاومت کنند؛ مثلاً لذت بردن از یک اتاق تمیز پس از جمع‌کردن اسباب‌بازی‌ها. این مهارت‌ها، یعنی کنترل تکانه و توانایی تأخیر در ارضای خواسته‌ها، برای موفقیت تحصیلی و سلامت روان ضروری‌اند.

ارتقاء سلامت روان

کمک به خانواده و مشاهده نتایج ملموس تلاش‌هایشان، حس هدفمندی و موفقیت را در کودکان ایجاد می‌کند. این مشارکت می‌تواند عزت‌نفس کودکان را افزایش دهد، حس درماندگی را کاهش دهد و سلامت روانی کلی آن‌ها را بهبود بخشد. حتی اگر کودک در ابتدا از کارهای خانه چندان استقبال نکند، احساس تعلق و اهمیت بخشی از عواملی است که شادی کودکان خردسال را تأمین می‌کند.

آمادگی برای استقلال آینده

با یادگیری مدیریت وظایف خانه، کودکان مهارت‌های عملی‌ای را به دست می‌آورند که در زندگی مستقل به‌عنوان یک بزرگسال، هم‌اتاقی یا شریک زندگی مفید خواهد بود. آن‌ها با اعتماد به‌نفس بیشتری برای مدیریت وظایف روزمره و موقعیت‌های زندگی آماده می‌شوند.

شروع کارهای خانه با کودکان: پایه‌ریزی

اگر از ابتدا کودکان را در کارهای خانه مشارکت داده‌اید یا در حال بازنگری ساختار خانواده هستید، همکاری خانوادگی کلید موفقیت است. برای تشویق به همکاری و مشارکت در امور خانه:
  • به‌عنوان خانواده برنامه‌ریزی کنید:
    با یکدیگر بنشینید و درباره تقسیم وظایف خانه صحبت کنید. می‌توانید از روش‌های جذابی مانند چرخ وظایف، نمودار رنگی، یا قرعه‌کشی برای تعیین مسئولیت‌ها استفاده کنید.
  • فرصت تمرین دهید:
    با راهنمایی کودک برای انجام وظایف شروع کنید و مطمئن شوید ابزار و اطلاعات لازم را برای موفقیت دارد. انجام وظایف جدید نیازمند زمان و تمرین است و در نهایت کودک به تنهایی از عهده آن برمی‌آید.
  • روی رفع موانع کار کنید:
    به‌عنوان خانواده دور هم جمع شوید تا چالش‌ها را شناسایی و راه‌حل‌هایی برای آن‌ها پیدا کنید.
  • روی تلاش تمرکز کنید:
    به جای تمرکز بر کمال، بر تلاش و مشارکت کودک تأکید کنید. اگر نتیجه کار به روش خاصی مدنظرتان است، آن کار را خودتان انجام دهید و از فرایند یادگیری کودک حمایت کنید.

کارهای روزمره مناسب بر اساس سن

کودکان نوپا:
روال‌هایی ساده مانند جمع‌کردن اسباب‌بازی‌ها، گذاشتن یک وسیله در قفسه، خاموش کردن چراغ‌ها، پاک کردن مواد ریخته‌شده یا مرتب کردن لباس‌ها بر اساس رنگ. بهتر است کارها را به مراحل ساده تقسیم کنید.

کودکان پیش‌دبستانی:
وظایف کمی پیچیده‌تر مانند چیدن میز، جمع‌کردن بشقاب‌ها بعد از غذا، پاک کردن پیشخوان‌ها، جمع‌کردن لباس‌ها یا کمک به بارگیری ماشین ظرفشویی.

دانش‌آموزان دبستانی:
مسئولیت‌هایی که نیاز به برنامه‌ریزی بیشتری دارند، مانند جاروبرقی کشیدن، مرتب کردن تخت، کمک به تهیه غذا (وظایف مناسب سن)، یا بیرون بردن زباله‌ها.

نوجوانان:
کارهایی پیچیده‌تر مانند شست‌وشوی لباس‌ها، مراقبت از حیاط، نگهداری حیوانات خانگی، انجام بازیافت، کمک به برنامه‌ریزی و پخت غذا، یا نگهداری ساده ماشین.

چگونه تجربه‌ای مثبت از کارهای خانه برای کودکان ایجاد کنیم؟

  • تمرکز بر تلاش و مشارکت:
    تأکید را از نتیجه به تلاش کودک منتقل کنید و تمایل او برای کمک را تحسین کنید.

  • تحسین و قدردانی:
    تقویت مثبت می‌تواند به انگیزه کودکان کمک کند. تلاش‌های آن‌ها را به رسمیت بشناسید و تأثیر مثبت کارشان بر خانواده را برجسته کنید.

  • تقویت حس مالکیت از طریق انتخاب:
    به کودکان اجازه دهید روش انجام کارهایشان را انتخاب کنند تا احساس عاملیت بیشتری داشته باشند.

  • استفاده از مشوق‌ها به‌صورت راهبردی:
    مشوق‌ها می‌توانند برای شروع مؤثر باشند، اما با گذشت زمان اهمیت کارهای خانه باید به‌صورت درونی در کودکان نهادینه شود. هدف این است که کودکان به خاطر اهمیت وظایف همکاری کنند، نه فقط برای دریافت پاداش.

کارهای خانه: گامی به‌سوی خودکفایی

با گنجاندن کارهای روزمره در زندگی کودکان، آن‌ها را با اعتمادبه‌نفس و مهارت‌هایی که برای زندگی بزرگسالی نیاز دارند، تجهیز کنید. این وظایف نه تنها باعث موفقیت‌های کوتاه‌مدت می‌شوند، بلکه پایه‌گذار حس مسئولیت‌پذیری و اخلاق کاری قوی هستند که در تمام طول زندگی به کمک کودکان خواهند آمد.

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که پرداخت پول به فرزندتان برای گرفتن نمرات خوب یا انجام کارهای خانه در بلندمدت به نفع او است یا خیر؟ چنین روشی در واقع چه چیزی را به آن‌ها آموزش می‌دهد؟

بیشتر والدین امروزی  معتقدند که وظیفه‌شان تربیت کودکانی مسئولیت‌پذیر، اخلاق‌مدار، باانگیزه و جالب است. بنابراین، بسیاری از آن‌ها این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا پرداخت پول برای انجام وظایف مورد انتظار خانواده، با این اهداف تربیتی در تضاد نیست.

دو دیدگاه درباره پرداخت پول به فرزندان

در یک سوی بحث، والدینی قرار دارند که خودشان در کودکی برای نمرات خوب یا انجام وظایف روزانه پول دریافت می‌کردند و معتقدند این روش برای فرزندانشان نیز مفید خواهد بود. 

اما در سوی دیگر، برخی معتقدند پرداخت پول برای انجام کارهای خانه یا نمرات خوب باعث می‌شود کودکان خودخواه و تنبل بار بیایند. این دیدگاه بر این نکته تأکید دارد که کودکان باید کارهای روزانه را به‌عنوان بخشی از مسئولیت خود در خانواده انجام دهند، نه برای دریافت پاداش. این نگرانی وجود دارد که اگر این روند ادامه یابد، کودکان بدون دریافت پول از انجام حتی ساده‌ترین کارها نیز امتناع کنند.

انگیزه درونی به معنای انجام فعالیتی است که خود فرد از آن لذت می‌برد یا آن را با ارزش می‌داند، در حالی که انگیزه بیرونی بر پایه مشوق‌ها یا فشارهای خارجی استوار است. اگر پاداش باعث کاهش انگیزه درونی کودک شود، ممکن است در بلندمدت اثر منفی داشته باشد.

معایب پرداخت پول برای عملکرد

تحقیقات گسترده در زمینه انگیزه نشان داده است که وقتی پاداشی برای انجام فعالیتی که کودک به‌طور طبیعی از آن لذت می‌برد ارائه شود، ممکن است جذابیت آن فعالیت کاهش یابد.

روانشناس ادوارد دسی آزمایش‌هایی انجام داد تا بررسی کند آیا پرداخت پاداش به افراد برای انجام یک کار خاص، کیفیت و کمیت کارشان را بهبود می‌بخشد. او دریافت:

  1. افرادی که برای فعالیت‌هایی مانند پازل‌سازی پول دریافت می‌کردند، کمتر از گروهی که بدون پاداش این کار را انجام می‌دادند از فعالیت لذت می‌بردند.

  2. کودکان گروه دوم (که پاداش دریافت نکردند) در وقت آزاد خود نیز به بازی با پازل ادامه دادند، در حالی که گروه اول انگیزه کمتری برای ادامه کار داشتند.

علاوه بر این، دسی نشان داد که پرداخت پول به کودکان برای کارهای خلاقانه می‌تواند خلاقیت آن‌ها را کاهش دهد، زیرا تمایل پیدا می‌کنند بر کسب پاداش تمرکز کنند، نه بر بهترین عملکرد.

مزایای پرداخت پول برای عملکرد

در عین حال، دلایل قانع‌کننده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد این روش، اگر به‌درستی اجرا شود، می‌تواند به رشد کودکان کمک کند.

  1. آموزش درباره دنیای واقعی: پرداخت پول به کودکان برای کارهای خانه یا نمرات خوب، به آن‌ها نشان می‌دهد که تلاش و کار سخت در دنیای واقعی پاداش دارد. همان‌طور که والدین در ازای کارشان حقوق دریافت می‌کنند، این تجربه می‌تواند درک بهتری از ارزش پول و تلاش به کودکان بدهد.

  2. تقویت احساس ارزشمندی: پرداخت پاداش می‌تواند به کودکان کمک کند احساس کنند عضوی مفید و ارزشمند از خانواده هستند. این موضوع بر پایه نظریه انگیزش-بهداشت فردریک هرزبرگ است که نشان می‌دهد شناخت و تأیید تلاش افراد، به افزایش انگیزه آن‌ها کمک می‌کند.

  3. توجه به عملکرد: اصل روانشناختی «اثر هاثورن» نشان می‌دهد که صرف توجه به عملکرد، می‌تواند رفتار مثبت را تقویت کند. در محیط خانواده نیز والدین با تشویق و توجه به کارهای فرزندان، می‌توانند آن‌ها را به ادامه این رفتارها ترغیب کنند.

 

کار کردن کودکان در خانه

وظایف متناسب با سن برای کودکان

واگذاری مسئولیت‌ها و وظایف متناسب با سن به کودکان، یکی از مهم‌ترین عوامل در رشد و پرورش آنها است. در ادامه، دلایل اهمیت کمک به امور خانه توسط کودکان، همراه با نکات متناسب با سن و راهکارهایی برای خانواده‌ها ارائه می‌شود.

ایجاد عادت‌های مثبت از سنین پایین

کودکان خردسال معمولاً تمایل دارند که کمک کنند. از این انگیزه طبیعی برای ایجاد فرهنگ همکاری در خانواده بهره ببرید. بیشتر کودکان پیش‌دبستانی می‌توانند با انجام کارهای ساده خانگی شروع به یادگیری مهارت‌های زندگی کنند. این کار، علاوه بر آموزش مهارت‌های فردی، به آن‌ها نشان می‌دهد که چگونه می‌توانند در یک گروه (خانواده) همکاری کنند.

همکاری در خانه نه‌تنها محیط خانواده را آرام‌تر می‌کند، بلکه عزت‌نفس کودک را نیز تقویت می‌کند. بااین‌حال، انتظار نداشته باشید کارها به‌طور کامل انجام شوند؛ بلکه تلاش کودک را تحسین کنید و او را تشویق کنید. با گذشت زمان و تجربه، مهارت‌های آن‌ها بهبود خواهد یافت. کودکان با بزرگ‌تر شدن، می‌توانند مسئولیت‌های بیشتری بر عهده بگیرند.

وظایف مناسب برای گروه‌های سنی مختلف

5 تا 7 سال:

  • مرتب کردن تخت خواب

  • چیدن و جمع کردن میز غذا

  • جمع کردن برگ‌ها و علف‌های هرز

  • آماده کردن و بستن ناهار مدرسه

  • گردگیری، مرتب کردن اسباب‌بازی‌ها، و منظم کردن قفسه‌های کتاب

  • گذاشتن لباس‌های کثیف در سبد لباسشویی

  • پر کردن ظرف غذای حیوانات خانگی

  • خالی کردن سطل زباله

  • جارو کردن کف، شستن ظروف پلاستیکی، آب دادن به گل‌ها، و آوردن پست یا روزنامه

8 تا 10 سال:
همه موارد بالا به‌اضافه:

  • جاروبرقی کشیدن

  • کمک به پخت شام

  • تهیه تنقلات

  • بردن حیوان خانگی به پیاده‌روی

  • جمع‌وجور کردن لباس‌ها و مواد غذایی

11 تا 12 سال:
همه موارد فوق به‌اضافه:

  • تمیز کردن آشپزخانه

  • تعویض ملحفه‌ها

  • خالی کردن ماشین ظرف‌شویی

  • شستن و تا کردن لباس‌ها

  • تمیز کردن حمام و توالت

  • شستن ماشین

  • پختن غذای ساده تحت نظارت

  • مراقبت از خواهر یا برادر کوچک‌تر در حضور یک بزرگسال

نوجوانان:

کارهای روزمره برای نوجوانان نیز ضروری است. می‌توانید به بخش «وظایف خانگی مناسب برای نوجوانان» مراجعه کنید.

نهادینه کردن وظایف در خانواده

برای اینکه کارهای روزمره به یک عادت تبدیل شوند، استمرار داشته باشید. استفاده از جدول‌ها یا چک‌لیست‌ها می‌تواند مفید باشد و به‌عنوان یادآوری بصری عمل کند. این روش، علاوه بر ایجاد نظم، به کودکان حس موفقیت در انجام وظایف می‌دهد.

نکات کاربردی برای ترغیب کودکان به انجام کارها

  • وظایف را به‌طور واضح برای کودک توضیح دهید و از آن‌ها بخواهید که انتظارات روزانه و هفتگی را به‌خوبی درک کنند. استفاده از نمودارهای بصری در اتاق کودک یا روی یخچال می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

  • از کودکان مدرسه‌ای بخواهید که هر بار یک وظیفه جدید را یاد بگیرند تا دچار سردرگمی نشوند.

  • تلاش‌های کودک را صادقانه تحسین کنید. تمرکز بر تلاش و پیشرفت، انگیزه‌ی بیشتری برای آن‌ها ایجاد می‌کند.

  • روال مشخصی برای انجام کارهای خانه تعیین کنید و کودکان را تشویق کنید که در زمان‌های مشخص وظایف خود را انجام دهند.

جلسات خانوادگی

برگزاری جلسات منظم خانوادگی برای مرور پیشرفت کودکان و تنظیم مسئولیت‌های جدید می‌تواند مفید باشد. این جلسات به کودکان کمک می‌کند که مسئولیت‌پذیری بیشتری در قبال وظایف خود داشته باشند.

مدیریت چالش‌ها

اگر کودکان از انجام وظایف خود امتناع کردند، می‌توانید از پیامدهای منطقی استفاده کنید؛ مثلاً لغو برخی امتیازات. در مقابل، استفاده از پاداش‌های ملموس مانند استیکر یا امتیاز نیز می‌تواند انگیزه ایجاد کند. توجه داشته باشید که سرزنش و دعوا راهکار مناسبی نیست؛ بلکه تشویق مثبت تأثیر بیشتری دارد.

حفظ انتظارات واقع‌بینانه

والدین گاهی ممکن است از فرزندان خود بیش‌ازحد انتظار داشته باشند یا انتقادات زیادی از نحوه انجام وظایف وارد کنند. این رفتار می‌تواند موجب مقاومت کودک در برابر پذیرش مسئولیت‌ها شود. بنابراین، انتظارات را با توانایی و خلق‌وخوی فرزندتان تنظیم کنید.

تعادل میان برنامه‌ها و وظایف

حتی اگر برنامه‌های کودکان بسیار شلوغ باشد، لازم است زمانی را برای انجام وظایف خانگی در نظر بگیرید. این کار به آن‌ها کمک می‌کند که مهارت مسئولیت‌پذیری را یاد بگیرند و در زندگی آینده خود از آن بهره‌مند شوند.

مشورت با روانشناس و متخصص

اگر احساس می‌کنید که فرزندتان در انجام مسئولیت‌های خود مشکلات جدی دارد، می‌توانید از روانشناس و متخصص کمک بگیرید. آن‌ها می‌توانند شما را راهنمایی کنند و در صورت نیاز، اقدامات لازم را پیشنهاد دهند.

تشویق و پاداش

یکی از ابزارهایی است که والدین می‌توانند برای ایجاد انگیزه در کودکان استفاده کنند، اما این روش‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که انگیزه درونی کودک برای همکاری و انجام کارهای خانه تقویت شود، نه این‌که تنها به دلیل دریافت پاداش کار کنند. در ادامه درباره چگونگی استفاده صحیح از پاداش و تشویق در ارتباط با کارهای خانه صحبت می‌کنیم.

1. تشویق کلامی: پاداشی ساده و مؤثر

تشویق کلامی یکی از بهترین روش‌های ایجاد انگیزه در کودکان است. این روش به کودکان نشان می‌دهد که تلاششان دیده و appreciated شده است. برای مثال:

  • «تو واقعاً عالی کار کردی که امروز میز شام را چیدی! خیلی خوشحالم که کمک کردی.»

  • «دیدی چقدر سریع و خوب اتاقتو مرتب کردی؟ آفرین به تو!»

تشویق کلامی باعث می‌شود کودک حس ارزشمندی پیدا کند و تمایل بیشتری به کمک داشته باشد.

2. پاداش‌های غیرمادی: ایجاد تجربیات مثبت

به جای دادن پول یا هدیه، از پاداش‌های غیرمادی استفاده کنید که به کودک نشان دهد همکاری او به نتیجه‌ای مثبت منجر شده است. برای مثال:

  • بعد از تمام شدن کارها، با کودک یک بازی خانوادگی انجام دهید.

  • زمانی را برای فعالیت‌های لذت‌بخش مانند دیدن فیلم مورد علاقه یا رفتن به پارک اختصاص دهید.

  • با هم یک میان‌وعده خوشمزه درست کنید و لحظات شاد خانوادگی بسازید.

این نوع پاداش‌ها رابطه کودک و والدین را تقویت می‌کند و کارهای خانه را به فرصتی برای گذراندن وقت با خانواده تبدیل می‌کند.

3. تشویق پیشرفت، نه نتیجه

یکی از اشتباهات رایج در پاداش دادن، تمرکز بر نتیجه نهایی است. به جای اینکه فقط تمیزی اتاق یا کامل شدن کارها را تحسین کنید، برای تلاش کودک ارزش قائل شوید.

  • «می‌دونم که جمع کردن این همه اسباب‌بازی سخت بود، اما تو واقعاً تلاش کردی و خیلی بهتر از دفعه قبل انجام دادی.»

    این نوع تشویق به کودک نشان می‌دهد که تلاش و پیشرفت او مهم‌تر از نتیجه نهایی است.

4. تأکید بر کار گروهی و حس مسئولیت‌پذیری

پاداش‌ها و تشویق‌ها نباید احساس کنند که کودک در حال انجام کار به دلیل اجبار است. به جای آن، به کودک نشان دهید که بخشی از تیم خانواده است و کارهای خانه فرصتی برای همکاری است. مثلاً:

  • «چقدر خوبه که همه ما با هم این آشپزخونه رو تمیز کردیم. حالا هممون می‌تونیم راحت بشینیم و فیلم ببینیم!»

    این نوع تشویق باعث می‌شود کودک ارزش کار گروهی و مسئولیت‌پذیری را بهتر درک کند.

چرا بهتر است از تشویق افراطی و پاداش مادی زیاد استفاده نکنیم؟

  1. تضعیف انگیزه درونی: اگر کودک تنها برای دریافت پاداش کار کند، ممکن است انگیزه درونی خود را برای کمک کردن از دست بدهد.

  2. انتظارات غیرواقعی: استفاده بیش از حد از پاداش‌های مادی می‌تواند انتظارات نادرستی ایجاد کند و کودک را به دریافت مداوم پاداش عادت دهد.

  3. تمرکز بر رابطه: تشویق‌های عاطفی و زمانی باعث تقویت ارتباط والدین و فرزندان می‌شود، در حالی که پاداش مادی چنین اثری ندارد.

جمع‌بندی: ایجاد تعادل در تشویق و پاداش

تشویق و پاداش باید به گونه‌ای استفاده شوند که کودک احساس ارزشمندی کند و انگیزه درونی او تقویت شود. تشویق کلامی، پاداش‌های غیرمادی و ایجاد تجربه‌های مشترک، بهترین روش‌ها برای ترغیب کودک به انجام کارهای خانه هستند. در کنار این، الگوسازی والدین و ایجاد حس همکاری در خانواده، به کودک کمک می‌کند تا مسئولیت‌پذیری را به‌عنوان بخشی از زندگی خود بپذیرد و از آن لذت ببرد.

نتیجه گیری

کارهای خانه می‌توانند فرصتی عالی برای آموزش مسئولیت‌پذیری، همکاری و تقویت روابط خانوادگی باشند. در این مسیر، استفاده از روش‌های تشویقی مانند تعریف و تمجید کلامی، پاداش‌های غیرمادی، و گاهی پاداش‌های ملموس، باید با دقت و اعتدال انجام شود تا انگیزه درونی کودکان تقویت گردد و حس ارزشمندی و مشارکت در آن‌ها پرورش یابد.

تمرکز بر تلاش و پیشرفت کودک، همراه با ایجاد محیطی که کارهای خانه را به فعالیتی گروهی و لذت‌بخش تبدیل کند، می‌تواند انگیزه بیشتری برای همکاری ایجاد کند. همچنین، تشویق کودک به درک اهمیت کار گروهی و حس مشارکت در خانواده باعث می‌شود که انجام این کارها به یک عادت مثبت و پایدار تبدیل شود.

در نهایت، والدین باید با ارائه الگویی مناسب و متعادل در استفاده از تشویق و پاداش، به کودکان کمک کنند تا مسئولیت‌پذیری را به عنوان بخشی از هویت خود بپذیرند، نه به عنوان وظیفه‌ای اجباری.

6 راهکار ساده برای کمک به استقلال بیشتر کودکان

مطالب مرتبط :

کوچ اکسپشنال

کوچ پروفشنال

سبد خرید
ورود

حساب کاربری ندارید؟

ورود به حساب کاربری

وب سایت استاد محمد مهدی زمان وزیری