تعیین انتظارات مشخص

اولین قدم در مقابله با کودک سرکش، تعیین انتظارات مشخص و متناسب با سن اوست. بسیاری از کودکان به دلیل ناآگاهی از انتظارات والدین یا دشواری در فهم وظایف، از انجام آن‌ها سر باز می‌زنند. به جای دستور کلی مانند “اتاقت را تمیز کن”، وظایف را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. مثلاً به کودک خود بگویید “اسباب‌بازی‌ها را جمع کن” تا این کار برایش ملموس‌تر و آسان‌تر باشد.

فراهم کردن زمینه موفقیت

کودکان، به‌ویژه زمانی که تحت فشار هستند یا احساس کنند نمی‌توانند موفق شوند، ممکن است با رفتارهای سرکش پاسخ دهند. سعی کنید شرایطی را فراهم کنید که در آن کودک احساس موفقیت کند و از آن لذت ببرد. به عنوان مثال، اگر می‌دانید که فرزندتان پس از یک روز پرکار خسته می‌شود، برنامه روزانه او را تنظیم کنید تا وقت کافی برای استراحت و بازی داشته باشد. ایجاد تعادل بین وظایف و تفریح می‌تواند از بروز بسیاری از رفتارهای سرکش جلوگیری کند.

احترام گذاشتن به کودک

همان‌طور که بزرگسالان نیاز به احترام و درک دارند، کودکان نیز به همین نیازها توجه می‌کنند. والدینی که با محبت و احترام با فرزند خود صحبت می‌کنند، نه تنها زمینه‌ی بهبود رفتارهای کودک را فراهم می‌کنند، بلکه الگوی مناسبی برای او ایجاد می‌کنند. اگر کودک شما در موقعیت‌های خاصی سرکش می‌شود، سعی کنید با درک احساسات او و صحبت کردن با لحنی آرام و محبت‌آمیز، به او کمک کنید تا رفتارهایش را بهتر مدیریت کند.

استفاده از مهارت‌های کلامی کودک

والدین کودکانی که در سنین مدرسه هستند، می‌توانند از توانایی‌های کلامی فرزندشان برای بهبود وضعیت استفاده کنند. یکی از مزایای والدین این کودکان، توانایی گفتگو و بحث منطقی است. به جای دستورات مستقیم و غیرقابل مذاکره، با فرزندتان درباره نیازها و خواسته‌های او صحبت کنید و به دنبال راه‌حل‌های منطقی و دوطرفه بگردید.

تعیین قوانین مشخص و تأثیر تنبیه

قوانین خانه را به‌طور مشخص و واضح برای کودک بیان کنید. کودک باید بداند که چه رفتارهایی پذیرفتنی هستند و چه رفتاری پیامدهایی مانند محرومیت از بازی یا تماشای تلویزیون دارد. با این حال، توجه داشته باشید که تنبیه‌های سنگین یا بدنی نه‌تنها موثر نیست، بلکه می‌تواند موجب تشدید رفتارهای سرکش شود.

تحقیقات نشان داده‌اند که تنبیه بدنی نه‌تنها تأثیر مثبتی در اصلاح رفتار ندارد، بلکه می‌تواند به افزایش رفتارهای پرخاشگرانه و مشکلات روانی منجر شود. به‌جای استفاده از تنبیه‌های فیزیکی، بهتر است از تکنیک‌های مثبت و سازنده مانند ایجاد پیامدهای منطقی استفاده کنید. برای مثال، اگر کودک شما قوانین را رعایت نکرد، می‌توانید او را از فعالیت مورد علاقه‌اش محروم کنید یا وظایف اضافی برایش تعیین کنید. این نوع پیامدها، بهتر از تنبیه فیزیکی، به کودک کمک می‌کند تا پیامدهای عدم رعایت قوانین را بفهمد و در آینده رفتار بهتری از خود نشان دهد.

سازش در مواقع مناسب

همه والدین با موقعیت‌هایی مواجه می‌شوند که کودک اصرار دارد کاری را به شیوه خود انجام دهد. در این مواقع، گاهی بهتر است به‌جای مقابله با کودک، با او سازش کنید. به عنوان مثال، اگر فرزندتان اصرار دارد در یک روز سرد پاییزی دامن بپوشد، به او پیشنهاد کنید که همراه دامن، شلوار یا جوراب ضخیم بپوشد. این رویکرد باعث می‌شود که کودک حس کند کنترلی بر انتخاب‌هایش دارد و در عین حال شما نیز از او در برابر سرما محافظت می‌کنید.

دادن حق انتخاب به فرزند

گاهی اوقات، سرکشی کودک ناشی از نداشتن کنترل بر موقعیت است. یکی از راهکارهای موثر برای کاهش رفتارهای سرکش، ارائه گزینه‌ها به کودک است. وقتی به او اجازه می‌دهید که از میان چند گزینه انتخاب کند، احساس می‌کند که نظرش اهمیت دارد. به عنوان مثال، به‌جای اینکه به او بگویید “الان تکالیفت را انجام بده”، بپرسید “دوست داری قبل از شام یا بعد از شام تکالیفت را انجام بدهی؟”.

پرخاشگری و تنبیه در کودکان -پیامد و راهکارها