اهمیت نوع کلام در تربیت فرزند
والدین نقش کلیدی در ایجاد نگرش مثبت یا منفی در فرزندان خود دارند. وقتی به کودکی برچسب‌هایی مانند “تنبل”، “بی‌استعداد” یا “سرکش” می‌زنیم، این برچسب‌ها می‌توانند در ذهن او تبدیل به واقعیت شوند. کودک با گذشت زمان خود را همان‌طور که ما توصیف می‌کنیم، می‌بیند و مطابق با آن رفتار خواهد کرد. بنابراین، لازم است که به جای استفاده از کلمات منفی، به فرزندمان بازخوردهای سازنده بدهیم و نقاط قوت او را تقویت کنیم.
علل بی‌انگیزگی در کودکان
بی‌انگیزگی و عدم علاقه به انجام کارهای روزمره، مانند رفتن به مدرسه، ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:
استرس و اضطراب: ممکن است کودک به دلیل مشکلاتی مانند سخت‌گیری معلم، عدم درک دروس یا فشار بیش‌ازحد والدین دچار استرس شود.
تجربیات منفی گذشته: اگر کودک قبلاً در محیط مدرسه یا خانه با تنبیه، سرزنش یا شکست مواجه شده باشد، ممکن است علاقه خود را به یادگیری از دست بدهد.
مشکلات ارتباطی: کودکی که نتواند با دوستان یا معلمان خود ارتباط خوبی برقرار کند، احتمالاً از حضور در مدرسه احساس نارضایتی خواهد داشت.
روش‌های نادرست تربیتی: مقایسه مداوم کودک با دیگران یا استفاده از جملات منفی می‌تواند به کاهش انگیزه او منجر شود.
تکنیک‌های مؤثر برای ارتباط بهتر با کودک
1. تبدیل فعالیت‌ها به بازی
کودکان از طریق بازی بهتر یاد می‌گیرند. تبدیل فعالیت‌های صبحگاهی به بازی می‌تواند آن‌ها را برای شروع روز آماده کند. به‌عنوان‌مثال، می‌توانید مسابقه‌ای ترتیب دهید که کودک در زمان مشخص لباس خود را بپوشد یا مسواک بزند و در ازای آن امتیاز بگیرد. همچنین، پخش موسیقی شاد یا آماده کردن صبحانه‌ای که موردعلاقه اوست می‌تواند صبح‌های شاد و پرانرژی ایجاد کند.
2. گفتگو درباره احساسات
گفتگو با فرزندان در مورد احساساتشان بسیار مهم است. بهتر است به جای قضاوت و سرزنش، به حرف‌های کودک گوش دهید و از او بپرسید که چه چیزی باعث شده است که انگیزه نداشته باشد. استفاده از جملاتی مانند “به نظر میاد امروز حوصله رفتن به مدرسه رو نداری، دوست داری درباره‌اش صحبت کنیم؟” می‌تواند فضایی برای گفتگوی سازنده فراهم کند.
3. ایجاد تجربه‌های مثبت از مدرسه
کودکان نیاز دارند که در مدرسه احساس خوبی داشته باشند. والدین می‌توانند با تشویق کودک به شرکت در فعالیت‌های فوق‌برنامه، ایجاد انگیزه برای پیدا کردن دوستان جدید و حمایت از علایق فرزند خود، تجربه‌ای مثبت از محیط مدرسه برای او بسازند. همچنین، تعریف خاطرات خوشایند دوران مدرسه می‌تواند نگرش کودک را تغییر دهد.
4. استفاده از تشویق‌های اصولی
تشویق و تحسین نقش مهمی در ایجاد انگیزه دارد، اما این کار باید به صورت اصولی انجام شود. به جای تحسین کلی مانند “تو خیلی باهوشی”، بهتر است از جملات دقیق و مشخص استفاده کنیم: “چقدر عالی که تکلیفت رو سر وقت انجام دادی!”. این نوع تشویق باعث می‌شود کودک رفتار مثبت خود را تکرار کند.
5. تنظیم انتظارات واقع‌بینانه
گاهی والدین بدون توجه به شرایط فرزندشان، انتظاراتی بیش‌ازحد از او دارند. در نظر گرفتن توانایی‌های کودک و تعیین اهدافی که متناسب با شرایط او باشد، می‌تواند فشار روانی را کاهش دهد و انگیزه او را افزایش دهد.
6. الگوی مناسب بودن
کودکان از رفتارهای والدین الگوبرداری می‌کنند. اگر والدین خودشان انگیزه، نشاط و تعهد نسبت به فعالیت‌های روزانه داشته باشند، این نگرش مثبت را به فرزندشان نیز منتقل خواهند کرد. بنابراین، بهتر است والدین نیز سبک زندگی پرانرژی و هدفمندی را در پیش بگیرند.
7. ایجاد حس مسئولیت‌پذیری
دادن مسئولیت‌های کوچک به کودک می‌تواند احساس ارزشمندی را در او تقویت کند. برای مثال، سپردن مسئولیت‌هایی مانند چیدن میز صبحانه یا آماده کردن کیف مدرسه، کودک را برای پذیرفتن وظایف بزرگ‌تر در آینده آماده می‌کند.
نتیجه‌گیری
ارتباط مؤثر والدین با فرزندان تأثیر مستقیمی بر شکل‌گیری شخصیت و نگرش آن‌ها دارد. استفاده از کلام مثبت، گوش دادن به احساسات کودک، تشویق به‌جا و اصولی، و تبدیل فعالیت‌ها به تجربه‌های لذت‌بخش، می‌تواند به افزایش انگیزه و شادی در فرزندان کمک کند. با به‌کارگیری این تکنیک‌ها، می‌توانیم فرزندانی بااعتمادبه‌نفس، مسئولیت‌پذیر و خوشبین پرورش دهیم که در آینده توانایی مقابله با چالش‌های زندگی را داشته باشند.
