علت اصلی گاز گرفتن و ضربه زدن کودک نوپا چیست؟
ابتدا باید به ریشه این رفتار نگاه کنیم. برای کودکان زیر سه سال، گاز گرفتن و ضربه زدن اغلب از ناامیدی یا ناتوانی در بیان احساساتشان ناشی می‌شود. دایره لغات محدود و مهارت‌های اجتماعی ناپخته باعث می‌شود که آنها از این رفتار به عنوان راهی برای رسیدن به خواسته‌هایشان یا تخلیه احساسات استفاده کنند.
در بسیاری از موارد، کودک نوپا قصد سوء یا نیت بدی ندارد. او فقط سعی می‌کند درک کند که چگونه احساسات خود را مدیریت کند. این رفتار بیشتر شبیه به یک واکنش غریزی است تا یک رفتار نادرست.
کارهایی که نباید انجام دهید
1. تلافی نکنید
برخی والدین ممکن است فکر کنند که با نشان دادن درد ناشی از گاز گرفتن یا ضربه زدن به کودک، او درس می‌گیرد. اما واقعیت این است که مغز کودک نوپا به شکلی عمل نمی‌کند که بتواند از این تجربه، درس درست بگیرد. تلافی کردن ممکن است باعث ترس یا حتی تشدید پرخاشگری در کودک شود.
2. به تنبیه متوسل نشوید
تنبیه کودکان اغلب به شکل شرمندگی، سرزنش یا درد جسمی صورت می‌گیرد. اما این روش‌ها نه تنها مشکل را حل نمی‌کنند، بلکه باعث می‌شوند کودک احساسات منفی بیشتری تجربه کند. به جای آن، از روش‌های انضباطی استفاده کنید که به کودک یاد می‌دهند چگونه بهتر رفتار کند.
3. برچسب منفی نزنید
برچسب زدن به کودکان، مانند “بچه بداخلاق” یا “قلدر کوچک”، می‌تواند تأثیرات منفی زیادی داشته باشد. این برچسب‌ها باعث می‌شوند کودک شما به خود به عنوان یک فرد منفی نگاه کند و تلاش کمتری برای تغییر رفتار خود داشته باشد.
4. نگران نظرات دیگران نباشید
گاهی والدین بیشتر از اینکه به فرزندشان کمک کنند، نگران قضاوت دیگران هستند. اما این نگرانی‌ها فقط باعث استرس بیشتر شما می‌شود. تمرکز خود را بر کودک و نیازهای او بگذارید، نه نظرات دیگران.
5. آنها را مجبور به عذرخواهی نکنید
عذرخواهی اجباری، به خصوص در کودکان نوپا، اثر مثبتی ندارد. این کودکان هنوز درک درستی از مفهوم عذرخواهی و تأثیر رفتار خود بر دیگران ندارند. عذرخواهی باید از طریق همدلی و درک احساسات آموزش داده شود.
کارهایی که باید انجام دهید
1. آرام بمانید
وقتی کودک شما دست به پرخاشگری می‌زند، حفظ آرامش بسیار مهم است. خونسردی شما به کودک نشان می‌دهد که این وضعیت قابل مدیریت است. اگر عصبانی یا مضطرب شوید، احتمالاً وضعیت بدتر خواهد شد.
2. کودک را آرام کنید
اگر کودک شما پس از ضربه زدن یا گاز گرفتن به نظر مضطرب یا هیجان‌زده می‌آید، او را در آغوش بگیرید و آرام کنید. لمس محبت‌آمیز می‌تواند احساس امنیت را به او بازگرداند.
3. آموزش دهید
یکی از مهم‌ترین وظایف شما به عنوان والدین، آموزش روش‌های سالم برای مدیریت احساسات است. به کودک خود بیاموزید که به جای گاز گرفتن یا ضربه زدن، از کلمات یا تکنیک‌های آرام‌سازی استفاده کند.
4. همدلی کنید و مرزها را توضیح دهید
با استفاده از زبان ساده، به کودک خود توضیح دهید که احساسات او قابل درک است، اما رفتار او قابل قبول نیست. برای مثال: “می‌دانم که عصبانی هستی، اما گاز گرفتن هیچ‌وقت اشکالی ندارد. به جای آن می‌توانی به من بگویی چه احساسی داری.”
5. فرصت دوباره دهید
پس از اینکه کودک آرام شد و شما توضیحات لازم را دادید، به او کمک کنید تا موقعیت را دوباره انجام دهد. این تمرین به کودک کمک می‌کند روش‌های مثبت‌تری برای حل مسئله پیدا کند.
6. استراتژی‌های جایگزین را تمرین کنید
از طریق بازی‌های نقش‌آفرینی یا کتاب‌های کودکانه، به فرزندتان نشان دهید که چگونه می‌تواند در موقعیت‌های مختلف رفتار کند. این تمرین‌ها به او کمک می‌کنند مهارت‌های جدیدی بیاموزد و آنها را در زندگی واقعی به کار بگیرد.
نکاتی برای والدین
صبر و شکیبایی داشته باشید
تغییر رفتار کودک به زمان نیاز دارد. هرچه آرام‌تر و پیوسته‌تر به آموزش ادامه دهید، نتایج بهتری خواهید دید.
الگوی خوبی باشید
کودکان از رفتار والدینشان الگوبرداری می‌کنند. اگر شما خودتان آرام و مهربان باشید، آنها نیز یاد می‌گیرند همین‌گونه رفتار کنند.
زمان بازی با کیفیت فراهم کنید
بازی یکی از بهترین روش‌ها برای آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودک است. در حین بازی، موقعیت‌های مختلف را بازسازی کنید و به کودک نشان دهید چگونه با چالش‌ها مواجه شود.
محیط را امن کنید
اگر کودک شما در موقعیت‌های خاصی دچار ناامیدی می‌شود (مثلاً در جمع همسالان)، مطمئن شوید که محیط او امن و پشتیبان است.
از کمک‌های حرفه‌ای بهره ببرید
اگر رفتارهای پرخاشگرانه کودک شما ادامه‌دار یا شدید است، ممکن است نیاز به کمک یک متخصص داشته باشید. مشاوره با یک روانشناس کودک می‌تواند راه‌حل‌های بیشتری ارائه دهد.
